Anasayfa
Gönen İğne Oyası
| ||||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||
| Detaylar | 
| |||||||||||||||||||
Gönen İğne Oyası
1. Baskı 2010 Ankara
Hazırlayan A. Kadir Demircan
Tashih Hüsamettin Kurt
Katkı Sağlayanlar Fevziye Demircan, Salih Dökmen, Zeynep Sarıkaya
Proje GönTAM Gönen Tanıtım Araştırma İletişim Bilim Proje ve Rehberlik Merkezi Derneği
Gönen Oyası, Kitap ve CD İsteme Adresi www.oyaceyiz.com Gönen Oya Çeyiz El Sanatları Üretim Eğitim Tanıtım ve Pazarlama Komisyonu İçindekiler Önsöz / İğne Oyası İğne oyası nedir Oyacılığın tarihi süreci Oyacılığın günümüzdeki durumu Oyanın faydaları ve zararları nelerdir Oya nerelerde kullanılır Oyanın teknik ve fiziki özellikleri Sanatsal açıdan oyacılık Gönen oyasının farkı Ülkemizde oya kullanımı ne durumda? Oyacıların problemleri Oya için yapılması gerekenler Oya tanıtım filmleri Ulusal oya ve çeyiz fuarı Türkiye’de hangi il ilçe ve yörelerde oya yapılır? Oyayı kimler ve niçin yapar? Gönen oya pazarı Oya kursları Oya fiyatları Oya çeşitleri ve modelleri Gönen oyası çeşitleri Gönen iğne oyasına nasıl sahip olabilirsiniz Oyanın yapılışı
Önsöz / İğne Oyası İğne oyası kitabı tüm ülkemize, hanımlarımıza, kızlarımıza hayırlı olsun. El sanatları şüphesiz bir ülkenin, bir milletin kendi değerlerini ifade edebileceği, öğünüp gururlanabileceği çok önemli kültürel ve tarihi misyonu olan bir mirastır. İğne oyası diğer bir ifadeyle de, makineleşmenin ve sanayileşmenin revaçta olduğu, günümüzde organik bir süs eşyası ve çeyiz olarak da tanımlanabilir. Biz bu kitap ile iğne oyasının üstlendiği bütün fonksiyonların tanımını özetlemeye çalıştık. Şüphesiz iğne oyası tek bir kitapla anlatılamaz ve aktarılamazdı. Bu kitabı derlerken, iğne oyasının üzerinde bilimsel ve sanatsal araştırmalar, incelemeler, tezler hazırlanması gereken bir konu olduğunun farkına da varmış olduk. Yine de iğne oyası meraklılarına ve Gönen iğne oyasının tarihi serüveni ve öneminin anlatılmasına bir hizmetimiz, katkımız olsun diye bu kitabı hazırladık. Şunu da vurgulamak isteriz ki iğne oyası yapılışının teknik dil ve kelimeler ile anlatımı her ne kadar mükemmel olsa da, sesli ve görüntülü anlatım desteğinin mutlaka alınması gereklidir. Biz bu kitabı hazırlarken, oyanın yapılışını, bütün safhalarıyla sesli ve görüntülü film halinde de hazırlamaya çalıştık. Oya yapımını öğrenmek isteyenlere, kitap ile birlikte sesli ve görüntülü oya yapımı filmini de almasını tavsiye ediyoruz. Oya yapımını öğrenmenin en kestirme ve pratik yolu ise, bizzat deneyerek, uygulayarak, görerek, oya yapan bir kişinin el hareketlerini izleyerek deneme yanılma yöntemlerini kullanarak yapmak ve öğrenmektir. El alışkanlığı ve pratiklik sağlamak çok önemlidir. İğne oyasının en önemli sorunlarından birisi, yerli kullanım bilincinin arttırılması ve günlük sosyal hayatta kullanımının yaygınlaştırılmasıdır. Bundan sonraki iş de diğer ülkelerde tanıtımının ve ihracatının yapılmasıdır. Devletimize düşen görev de, Türk kültürümüze, örf ve adetlerimize ait olan oyanın her türlü platformlarda, hak ettiği yeri alması ve gereken ilgiyi görmesinin, yaşatılarak geliştirilmesinin sağlanmasıdır.
İğne oyası nedir Oya: Genellikle ipek ibrişim kullanılarak, iğne, mekik, tığ veya firkete ile yapılan ince dantel. Oyacı: Oya yapan veya satan kimse olarak tanımlanmaktadır. Oya kelimesinin eş anlamı ve diğer dillerdeki karşılığı nakıştır. Nakış, canlı- cansız veya geometrik birçok figürün süsleme amaçlı olarak değişik eşyaların kenarlarına ve zeminlerine işlenmesi ile elde edilen bir süsleme şeklidir. Daha çok kumaş türü zeminlere değişik renkteki iplikler ile yapılan süsleme için kullanılır. Bu tarz işlemeler özellikle hanımlar tarafından yüzlerce yıldan beridir yaygın olarak kullanılmaktadır. Endüstrinin gelişmesi ile beraber nakış işleyen makineler üretilmiş ve tekstil, ayakkabı, ev tekstili gibi birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır. Nakış işleme mesleği tüm dünyada başlı başına bir endüstri halini almıştır. Ancak bunca makineleşmeye rağmen, halkın organik nakış veya oyaya olan ilgisi, öze dönüş misali hiç kesilmediği gibi son yıllarda iyiden iyiye artmıştır. Çünkü el emeği ile yapılan bir nakış eseri bireyler için daha değerlidir, kıymetlidir. Bu durum, bir resimden bilerce basılıp dağıtılanın yerine, ressamın kendi eli, duygusu ve kabiliyetiyle yaptığı bir resmin asılmasının tercih edilmesi gibi bir durumdur. Oya; süslemek ve süslenmek ihtiyacıyla yapılan ve tekniği örgü olan bir el sanatıdır. Turistik el sanatları grubuna giren ev ve süs eşyası türünden, takı ve süs amacıyla ağırlıklı olarak hanımlar tarafından kullanılan estetik ve sanatsal özelliklere sahip bir eşya türüdür. İğne Oyasının diğer bir tanımı ise; İğne ile kumaş, kalın iplik ve zincir üzerine düğüm atılarak yapılan örgü türüdür. İğneye takılı ipliğin, oluşturulan küçük gözeneklerden geçirilip sıkıştırılması ile meydana gelen düğümlerin devam ettirilmesiyle yapılan bir el işidir. Elsanatları bir milletin kültürünü ve tarihi mozaiğini temsil etmekte ve tanıtmaktadır. Bu nedenle el sanatları ürünleri de, o ülkenin kültürel kimliğinin en canlı belgeleridir. Bir ülkenin gelenek ve göreneklerinin, yaşama biçiminin ve hayat felsefelerinin kuşaktan kuşağa aktarılmasında, gelişerek devam etmesinde en büyük rolü yine el sanatları oynamaktadır. Bu nedenle bütün milletler el sanatlarına büyük önem vermekte ve geçmişten geleceğe uzanan bir kültür hazinesi olarak korumaktadırlar. Anadolu Türkiyesi, sahip olduğu el sanatlarının çeşitliliği ve üretim potansiyelinin zenginliği bakımından yüzlerce, binlerce el sanatı ürününün yapıldığı ve dünyaya tanıtıldığı önemli bir uygarlık beşiğidir. İnsanoğlu; zevkini, estetiğini, duygusallığını, hoşgörüsünü, pratikliğini, üretmiş olduğu el sanatları ile de deklare edip yansıtmaktadır. Kilimi, çorabı, oyası, heybesi, örgüleri, işlemesi ve çeşitli gelenek ve görenekleriyle birleşen geleneksel Türk el sanatlarının mükemmel örnekleri, Türk insanının yüreğinden kopup gelen ürünler, sanatta inanılmaz güzelliklerin anlatıldığı şaheserlerdir, belgelerdir diyebiliriz. El sanatlarımızın zarif örneklerinden olan oya, değişik kaynaklarda: "ince bir dantel olarak tarif edilebilir. Oya, kadın giyimlerinden çember ve başörtü gibi giyim kenarlarına iğne ile yapılan veya yapılmış olarak hazır alınıp dikilen ipek veya iplikten örgü, oymalı süs, renkli bir ibrişimden iğne ile çiçek veya yaprak şekillerinde örülen işlemenin adıdır. Oya; Türkiye’ye ve Türk insanına özgü bir tür danteldir. Normal dantelin iki boyutluluğuna karşılık, oya üç boyutlu olarak da örülebilir. Kumaşlara kenar süsü olarak işlenir. Bu tanımlardan hareketle kısaca oyayı: iğne, mekik, tığ, firkete gibi aletlerle, ipek, pamuk gibi ipler ve bazen de pul, boncuk gibi yardımcı malzemeler de kullanılarak yapılan bir el sanatıdır diye de tanımlayabiliriz. El sanatları, insanoğlu var olduğundan beri hayat şartlarına bağlı olarak ortaya çıkmıştır. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak, örtünmek ve korunmak amacı ile ilk örneklerini vermiştir. Daha sonra gelişerek çevre şartlarına göre değişimler gösteren el sanatları, ortaya çıktığı toplumun duygularını, sanatsal beğenilerini, sosyal ve kültürel özelliklerini yansıtır hale gelerek "geleneksellik” ve “tarihi misyonluk” vasıflarını kazanmıştır. İşte bu anlamların yüklü olduğu oyayı mutlaka anlamalıyız, yaşamalıyız ve yaşatmalıyız.
Oyacılığın Gönen'de ne zaman başladığı kesin bir tarih olarak bilinemiyor, hiçbir kaynakta da rastlanılamadı. Gönen'in yerlisi eski kuşak ninelerden edinilen bilgilere göre; 1880'li yıllardan sonra oyanın; giyim eşyaları başta olmak üzere ev eşyası ve çeyizlikler için yapıldığı söylenmektedir. 1950'li yıllardan sonra, şehir merkezindeki zengin ve varlıklı ailelere mensup hanımlar, üzerlerinde ve evlerinde süs eşyası olarak kullanmak üzere, dar gelirli kadınlara ücret karşılığı siparişle koza ipliği ile oya yaptırırlarmış. Bu işten gelir elde edilmesi üzerine 1969'lı yıllarla birlikte Gönen’in pazarı olan salı günleri çarşının belli bir yerinde sabah erken saatlerden öğle saatlerine kadar gerçekleşen oya alış - verişlerinin yapıldığı bir oya pazarının da kurulmasıyla birlikte; oya fiilen ticari alış veriş malzemesi haline de gelmiştir. Oyayı yapanlar, yaptıkları oyayı hem süs eşyası olarak evlerinde, çeyizlerinde, kendi üzerlerinde kullanıyorlar ve hem de daha fazla üretip satarak aile bütçelerine önemli miktarda ekonomik bir gelir elde ediyorlar. İğne oyasının Gönen’deki ilk başlangıcının, bazı mucit ve el sanatlarında becerikli hanımların, boş vakitlerini de değerlendirmek üzere pencerelerindeki tül perdelerin dokumaları ve nakışlarından esinlenerek, perde kumaşının nakışlarına bakıp örnek çıkararak aynısını yapmaya çalıştıkları ve bu yol ile oyacılığı geliştirdikleri belirtilmektedir. İğne oyaları, boyutlu yapısı ve süsleyici niteliği ile el sanatlarımız içinde çok önemli bir yere sahiptir. Geçmişi çok eskilere dayandığı anlaşılan iğne oyacılığı dünya literatürüne ‘Türk Danteli’ olarak girmiştir. İğne oyalarının Anadolu’da çok eskilere dayanan belgeleri bulunmuştur. Avrupa ülkelerinin dillerinde ‘oya’ sözcüğüne rastlanmamıştır. Türk danteli olarak adlandırılan oyanın benzetildiği örgülerden olan dantel, Avrupa'da 16. yüzyılda tanınmıştır. Dantel 1594 yılında Fransız Akademi Lugatına girmiş ve batı dillerinde de bu adla tanınmaktadır. Bu örgülerin Avrupa'da ortaya çıkışında ve kökeni ile ilgili araştırmaların sonucunda bazı örgü adlarının ege masallarında geçtiği, 1905'de Menfiz kazılarında bulunan eski örneklerden de sanatın M.Ö. 2000 yıllara kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Bazı kaynaklarda da iğne ile yapılan örgülerin 12. yüzyılda Anadolu'dan Yunanistan'a ve oradan da İtalya yoluyla Avrupa'ya geçtiği belirtilmektedir. Oya hakkında bugüne kadar ülkemizde yeterli araştırma ve inceleme çalışmaları yapılmamıştır. Hatta oya ile ilgili kitaplarında sayıları yok denecek kadar azdır. Maalesef devletin ilgili birimlerinin de oya ile ilgili ciddi anlamda hiçbir çalışmasının bulunmadığı görülmektedir. Kaynaklarda oya benzeri bir örgüye rastlanmamakta, doğu ve batı ülkelerinin dillerinde de oya kelimesi bulunamamaktadır. Anadolu kadını duygu ve düşlerini renklere ve oyaya büründürmektedir. Oyalarımız, bölgeden bölgeye, yöreden yöreye değişen kültürel farklılıklara ve zevklere göre şekillenip biçimlenmekte ve benzediği cisimlere göre isimler alabilmektedir. Günümüzde Anadolu'da: tığ, iğne, mekik, firkete gibi araçlarla uygulanan oyaların bordür ya da bir motif olarak tasarlanmış olanları, kullanılan araç doğrultusunda ve yapım tekniklerine göre değişik adlar alabilmektedir.
Oyacılığın günümüzdeki durumu Günümüzde oyacılık sektörü hem sanatsal, kültürel ve hem de ekonomik ve ticari anlamda oldukça gelişmiş bir düzeyde bulunmaktadır. Oyacılık tarihi geçmişinden günümüzde dek çok önemli merhaleler kat etmiştir. 1969 yılından beri Gönen çarşı merkezinde bulunan oya pazarı, 2005 yılından itibaren kapalı pazaryerine taşınarak daha modern ve özel bir oya pazarı yapısına kavuşturulmuştur. Türkiye’nin her yeri, her bölgesi ve her sosyal sınıftan insanlar iğne oyasını tanıdığı gibi sosyal ve kültürel hayatta da aktif olarak kullanmaya başlamıştır. Buna bağlı olarak, ülkemizin birçok il, ilçe ve yörelerinde de iğne oyası yapımına bir meyil başlamıştır. Bazı üniversitelerin ilgili bölümlerine oya bölümü de konulmuş, oyacılıkla ilgili kürsüler, dersler ve tezlerinde hazırlanmasına başlanılmıştır. Büyük şehirlerin bazı belediyeleri meslek kurslarına oyacılık kursunu da ilave ederek iğne oyası öğrenmek isteyen bayanlara önemli fırsatlar sağlamıştır. Yine Balıkesir ilinin Bandırma ilçesinde, bir sivil toplum kuruluşu AB kredilerinden yararlanarak iğne oyasıyla ilgili eğitim, pazarlama ve istihdam projesi uygulamıştır. Gönen’de oyacılık sektörü bu kadar hızlı bir şekilde gelişince; dönemin Belediye Başkanı Hayati Köse tarafından Gönen Belediyesi öncülüğünde 1994 yılında ilk defa 5 - 6 Eylül tarihlerinde iki gün süren muhteşem bir "Oya Festivali" etkinlikleri düzenlenmesi kararlaştırılmış ve uygulanmıştır. Yine aynı dönemde Gönen girişine dev bir oya anıtı da dikilerek oyaya çok önemli bir misyon yüklenmiş ve Gönen oyası abideleştirilmiştir. 2004 yılından itibaren de, dönemin Belediye Başkanı Hüseyin Yakar tarafından Gönen Belediyesi öncülüğünde “ Ulusal Oya ve Çeyiz Fuarı” na dönüştürülerek ulusal düzeyde bir boyut kazandırılmaya çalışılmıştır. Yine oya çeyiz fuarı çerçevesinde oya yapımı yarışmaları başlatılmış ve bu yarışmalar geleneksel hale getirilmiştir. İğne oyasının 2008 yılından beri aktif olarak yurt dışına da pazarlaması ve ihracatı başlamış bulunmaktadır. Özellikle yurt dışındaki ülkelerde, Türkler ve Arapların bu oyaları satın aldıkları ve kullandıkları görülmüştür. Gönen oya pazarını ziyaret için Yunanistan, Hollanda, Japonya, Almanya dan Gönen’e gelen yabancı turistlerin de olduğu görülmüştür. 2010 yılı itibariyle şehir ve köyleriyle birlikte 72 bin nüfuslu Gönen ilçesinde, 50’in üzerinde oyacılık ve çeyiz dalında faaliyet gösteren ticari işletme, 300 – 400 civarlarında da toptan ve perakende pazaryerinde tezgâhı olan ve olmayan seyyar oya satıcısı olduğu tahmin edilmektedir. Yine 10.000 ile 12.00 arası oya yapan bayanın, 8.000 – 10.000 arası olarak ta oya yapımını bilen ve ara sıra yapan kadının bulunduğu tahmin edilmektedir. Oya yapan hanımlar bir hafta boyunca yaptıkları iğne oyası, dantel ve çeşitli türlerdeki oyaları dünyaca meşhur Gönen oya pazarına sabahın 05- 06- 07 saatlerinden itibaren erken saatlerde gelerek satmaktadırlar. Oya pazarında hanımlar yapmış oldukları el sanatları oyalarını ellerine alıp gezerek, istedikleri gibi serbest fiyat üzerinden rahatça pazarlayıp satabilmektedirler. Çünkü el sanatları vergiye veya herhangi bir mali denetim işlemine tabi tutulmamaktadır. Oya pazarında yapıcılar, satıcılar ve alıcıların buluşması ve alışveriş işlemleri öğle saatlerine kadar devam etmektedir. Sabahleyin belediye hoperlerinden yapılan dua ile açılan oya pazarına ilçe bazındaki toptancılar ile ülkenin her tarafından gelen tüccarlar katılmakta ve mal alarak ülke ve dünya piyasasına Gönen iğne oyasını taşımaktadırlar. Bu kişiler salı ve diğer günleri pazardan ve evlerden siparişle yaptırma ve satın alma yoluyla oyaları toplayıp başta; İzmir, İstanbul, Bursa, Ankara illeri olmak üzere yurdun çeşitli bölgelerinde pazarlayarak geçimini oyacılıkla sağlamaktadırlar. Gönen’in hemen hemen bütün köylerinde iğne oyası yapılmaktadır. İğne oyasının en fazla yapıldığı ve bütün yarışmalarda önemli derecelere giren hanımların çıktığı Hasanbey köyü ise oya işçiliği ve sanatının uygulamasında en başta gelmektedir. Gönen’de oya öğrenimi ve yapımı yaşının 7 yaşlarından başladığı ve 10-11-12 yaşlarındaki kız çocuklarının mükemmel derecede oya yaptıkları görülmektedir. Gönen oyacılığının sorunları olmasına rağmen, oyacılar kendi aralarında bir türlü örgütlenememişlerdir. Kurmuş oldukları dernek ise istenilen başarıyı yakalayamamış ve işlevsiz kalmıştır. Gönen iğne oyacılığının yaygınlaştırılmasında en önemli katkıyı şüphesiz Gönen Belediyesi ve Gönen İlçe Halk Eğitim Merkezi yapmıştır. 2005 yılında Gönen’de ilk oya sitesini GönTAM kurmuş ve günümüz 2010 yılı itibarıyla www.gonengontam.gen.tr/oya.html adresinden yayın yapan site, Türkiye’nin ve dünyanın takip ettiği, faydalandığı ve Gönen oyasını bütün dünyaya aktaran, tanıtan, yayan bir kaynak olmayı başarmıştır. Yine 2009 yılında GönTAM bünyesinde kurulan Gönen Oya Çeyiz El Sanatları Üretim Tanıtım Eğitim ve Pazarlama Komisyonu ilk defa oya broşürünü bastırmış, www.oyaceyizkampanyasi.tr.gg, www.gonenigneoyasi.tr.gg siteleri ile www.livestream.com/oyatv adresinden Türkiye ve dünyanın internetten yayın yapan ilk ve tek Oya televizyonunu kurarak önemli bir yeniliğe imza atmıştır. 2010 yılında ilk defa ‘Gönen İğne Oyası’ kitabı da basılarak yayın hayatına geçirilmiştir. Türkiye’de oyacılıkla ilgili en kapsamlı ve en pratik olarak bu kitabın çok önemli bir yer tutacağı tahmin edilmektedir. Oya siteleri İğne oyasının tanıtımı ve yaygınlaştırılması ile ilgili internet sitesi sayısı maalesef ülkemizde çok azdır ve yetersizdir. Bu konuda en büyük tanıtım hizmetini 2005 yılında kurduğu internet sitesiyle Gönen Tanıtım Araştırma İletişim Bilim Proje ve Rehberlik Merkezi Derneği olan GönTAM yapmıştır. GönTAM’ın; www.gonengontamgen.tr/oya.html ismiyle kurulan internet sitesinde, İğne oyasının sesli, görüntülü ve yazılı bütün yönleriyle anlatımı, tanıtımı, yaygınlaştırılması sağlanmıştır. Hanımlar bu siteden hem örnek ve model alarak faydalanmışlar, hem de sipariş vererek istedikleri oyaya sahip olabilmişlerdir. Yine GönTAM tarafından, ilk defa oyanın internet televizyonu kurulmuştur. Oyatv adıyla, www.livestream.com/oyatv adresinden yirmi dört saat otomatik yayın yapan bir televizyon ile 50 ye yakın film ile oya hayranlarına sesli ve görüntülü hizmet sunulmaya başlanılmıştır. Oya ile ilgili internet üzerinde aktif olarak hizmet veren internet adreslerini birkaç başlık halinde ele alabiliriz. Oya Televizyonu www.livestream.com/oyatv Oya Fotograf Albümleri Oya Video Filmleri http://www.dailymotion.com/gonenoyasi www.gonengontamgen.tr/oya.html Sitesi Bölümleri www.gonengontam.gen.tr/cember.html www.gonengontam.gen.tr/havlu_kenari.html www.gonengontam.gen.tr/basortusu.html www.gonengontam.gen.tr/sehpa_ortusu.html www.gonengontam.gen.tr/tepsi_ortusu.html www.gonengontam.gen.tr/vitrin_takimi.html www.gonengontam.gen.tr/yatak_odasi_takimi.html www.gonengontam.gen.tr/masa_ortusu.html www.gonengontam.gen.tr/seccade.html www.gonengontam.gen.tr/fulor.html www.gonengontam.gen.tr/bohca_kenari.html www.gonengontam.gen.tr/carsaftakimi.html www.gonengontam.gen.tr/salon_takimi.html www.gonengontam.gen.tr/kina_seti.html www.gonengontam.gen.tr/kina_seti.html www.gonengontam.gen.tr/cetik.html www.gonengontam.gen.tr/evtekstili.html www.gonengontam.gen.tr/oyaimalati.html www.gonengontam.gen.tr/gonen_oya_pazari.html Diğer Oya İnternet Siteleri 1. www.gonengontamgen.tr/oya.html 2.www.oyatv.tr.gg 3.www.oyaceyizkampanyasi.tr.gg 5.www.oyaceyizkampanyasi.tr.gg 10. www.oyaevi.com 11.www.ceyizsarayi.com 12. www.fiyonk.net 13. www.igneoyasi.blogspot.com 14. www.izafet.com 15.www.nallihanvakfi.org Oyanın faydaları ve zararları nelerdir İğne oyasının hiçbir şekilde insana zararlı bir yönünün olmadığı gibi, farklı açılardan, çok çeşitli, ilginç ve duyanları hayrete düşüren faydaları da bulunmaktadır. İğne oyasının insanoğluna sağladığı olumlu yönlerini iki başlık halinde ele alabiliriz. 1.Oyayı Kullananlar İçin İğne oyasının kullanıcılarına sağladığı faydalar şunlardır. Mekânlarınızı güzelleştirip zenginleştirir, estetik ve sanat ruhu verir. Eşyalarınızı korur, üzerinde dekor oluşturur, derinlik kazandırır, biçim ve değer verir. Çalışmayı ve üretmeyi teşvik eder, el emeğini korur. İnsan psikolojisine faydalıdır, stresi azaltır, sabrı yükseltir. İnsana ilham verir, dinlendirir, olumsuz düşüncelerden arındırır, güzel düşüncelere sevk eder. Beyaz renkli olduğundan tek başına bir ışık kaynağıdır, üzerine gelen ışığın % 99 unu geri yansıttığı için mekânlara ışık ve aydınlık verir. En kalıcı ve kıymetli bir hediye vasıtasıdır, dostlukları korur, geliştirir ve güçlendirir. İnsanın fikir ve düşünce hayatına anlam verir, güç kazandırır. Olumsuz düşüncelerin insan beyninde yer etmesini, birikmesini önler, olaylara ve konulara olan bakış açılarının pozitif yönde değişmesinde etken rol oynar. 2. Oyayı Yapanlar İçin Oya; İnsanı iş, meslek ve sanat sahibi yapar. Çalışmayı, üretmeyi, başarmayı, eser ortaya koymayı ve gizli yeteneklerin ortaya çıkmasını sağlar, teşvik eder. El emeğinin korunup geliştirilmesinde etkin rol oynar. Boş zamanın değerlendirilmesi için en uygun bir iş alanıdır. Her yerde ve mekânda oya yapılabilir. Evde, iş yerinde, otobüste, yolculukta, misafirlikte itlenilen her yerde müsait zaman boşluklarının verimli geçirilmesi amacı kapsamında oya yapılabilir. Oya yapan insan; iyi bir eser, iş, sanat ortaya koyduğundan dolayı toplumda önemli bir kişi ve yeri olduğu inancı kendisine büyük bir huzur, memnuniyet ve öz güven verir. Çalışan demir pas tutmaz misali, çalışan, üreten insan yeni yeni üretim işlerine meyil eder, oya yapımı diğer bir anlam da tembelliğin panzehiri olarak da değerlendirilebilir. Oya; herkesin kolayca yapabileceği ek bir iş imkânıdır, aile bütçesine önemli sayılabilecek gelirler sağlar. Ekonomik açıdan da insanı rahatlatan bir araçtır. Yapılan oya bozulmadığı, ekşimediği, kokmadığı ve 50 ile 100 yıl arasında bir ömre sahip olduğu için, altın değerinde olup, istenilen zamanda paraya çevrilebilen bir özelliğe sahiptir. Oyadan alan da, satan da, kullanan da hiç kimse zarar etmez. Oya İnsanları tanıştırıp kaynaştırır, yeni arkadaşlıkların ve dostlukların oluşmasında köprü vazifesi görür. Sosyal dayanışmayı ve yardımlaşmayı güçlendirir, ticari, kültürel, sanatsal hayata canlılık ve aksiyonerlik verir.
Oya nerelerde kullanılır 1.İnsan üzerinde kullanılır Hanımlar üzerlerinde takı, süs ve giyim eşyası olarak kullanırlar. Başörtü, çember, kolye, bileklik, yaka oyası, fular, elbise süslemeleri ve çeşitli biçimlerde değerlendirilebilmektedir. Hanımlar namaz örtüsü ve yemenilere farklı bir güzellik ve estetik verilmesinde kullanırlar. 2.Evlerde kullanılır Evlerdeki sehpa, masa, vitrin başta olmak üzere çeşitli eşyalar üzerinde süs ve örtü malzemesi olarak kullanılır. Süs, sanat ve kültür eşyası ile eşya süslemeleri ve örtüleri olarak evlerde ve evlerin çeşitli bölümlerinde çok farklı amaçlar ve zevkler doğrultusunda değerlendirilebilmektedir. Salon takımı, yatak odası takımı, masa örtüsü, sehpa örtüsü, şemen, fiskos, karyola takımı, konsol, havlu kenarı, bohça kenarı v.s. örnekleri çoğaltılabilir. Yastık kenarları, yatak odası takımı üzeri ve havlu kenarlarında süs malzemesi olarak kullanılır. 3.İşyerlerinde kullanılır İş yeri ve büro dekorasyonunda, mekânın güzelleştirilmesi ve eşyaların korunması amacına yönelik olarak kullanılır. İşyerlerinde sehpa, masa, telefon, vazo, ayna, bilgisayar türünde çeşitli mobilyalar ve eşyalar üzerinde kullanılır. Duvarlarda, kapılarda veya vitrinlerde askı, sergi ve pano halinde görüntü ve dekorasyon malzemesi olarak da kullanılabilir. Türk İslam geleneği olarak, evlenecek olan genç kızlar ve anneleri çeyiz eşyalarının düzülmesi ve evlilik hazırlıklarının yapılması olarak oyayı temin ederler. Oyanın teknik ve fiziki özellikleri Oya; filoş, naylon, ipek, çapa iplikle, iğne ve tığ ile yapılır. Uzun ömürlüdür, yırtılmaz, sökülmez ve kolay eskimez. Filoş iplikle yapılanları yıkandığında buruşmaz, kendini çekmez, ütü istemez. Oya ipliğinin; beyaz, gri, kahverengi, sarı, yeşil, siyah, pembe ve mor türlerinde çeşitli renkleri vardır. İplikler 50- 60 numaralarla adlandırılarak incelik ve kalınlık durumlarına göre ölçülendirilmiştir. Oya yapımında, tekniğe uygun araçlar kullanılır. Bunlar; İğne: Çelik maddesinden yapılan ince ve uzun özelliklerde olanlar ile yapılır. Tığ; çelik maddesinden üretilmiş, iğneden daha kalındır. Makas: Çelik maddesinden üretilmiş, keskin nakış makası kullanılır. Firkete: Çelikten imal edilmiş şişin kıvrılarak U şekli verilmesiyle meydana gelen bir alettir. Firkete oyası tekniği ile genelde çember oyaları, ipe pul ve boncuk dizilmesi işlemi yapılır. Günümüzde yaygın olmamakla birlikte hala kırsal kesimlerde özel olarak yapılmaktadır. Çitlemek, başka bir deyimiyle de zürafadır. Oyaların basamak şeklinde görülen, kenarları süsleyen ilmekleridir. Oya Yapımında Kullanılan Yardımcı Malzemeler ise; Pul: Metal ya da plastik maddelerden yapılmış, yuvarlak, ince, düz ya da bombeli, ortası delik, oya yapımında kullanılan gereçtir.
Sanatsal açıdan oyacılık Oya; el sanatları ve turistik el sanatları guruplarına giren bir ev, iş ve süs eşyası türüdür. Takı ve süs amacıyla ağırlıklı olarak hanımlar tarafından kullanılan estetik ve sanatsal özelliklere sahip bir eşyadır. Oyayı ağırlıklı olarak bayanlar kullandığı gibi yine bayanlar tarafından üretimi yapılmaktadır. Oyacılık ve özellikle oya yapımı çok ince ve narin bir el işleri sanatıdır. Ekonomik getirisi de olduğu için sanat ile birlikte ticari bir iş kolu haline de getirilerek yaygınlaştırılmış, binlerce kişi tarafından en ince detay ve ayrıntılarına kadar öğrenilmiş olan bir sanat türüdür. Oya için, Gönen’li hanımların el emeği, göz nuru ve büyük bir sabırla nakış nakış işleyip dokudukları bir şaheserdir diyebiliriz. İğne oyası sanatçıları iğne oyasını yaparken, ümit, sevgi, acı, pişmanlık, öfke, hayal kırıklığı, mutluluk, coşku gibi insan duygularını, hatta toplumsal olayları ve ulusal kahramanlarla ilgili duygu ve düşüncelerini renkler, şekiller ve desenlerle kompozisyon bütünlüğü içerisinde nakşederek anlatmaktadırlar. Örneğin eski tarihlerde bir evin gelini hamile olduğunu al renkli güllü oyalarla, bahtsızlığını mezar taşı adlı kahverengi oyalarla, kavgalı olduğunu kırmızıbiber motifli süslü oyalarla, sanat diline dökerek anlatırmış. Yani iğne oyası yapımı bir dil, bir lisan, bir yazı ve bir haleti ruhiye işlevini de görürmüş. izafet.Com - İğne oyası nasıl yapılır Yapılan araştırmaların sonuçları değerlendirildiğinde, oya kelimesinin başka dillerde karşılığının bulunamaması bu sanatın Türklere ve özellikle Türk kadınına özgü bir sanat olduğu anlamı ortaya çıkmaktadır. Oya deyince Türk kadını, Türkiye, Türk ve Osmanlı halkı akla gelmektedir. Bu da doğal olarak Türklerin kültürü, tarihi ve sanatıdır. Geleneksel kültürümüzün ve kaybolmakta olan el sanatlarımızın en önemli örneklerinden biri olan ve sadece Türk insanına özgü iğne oyaları, düz renkli veya basma çember kumaşların, kreplerin, mendillerin, gömleklerin önlerine, yaka ve kollarına renkli ipek, pamuklu ve naylon ipekle, iğne ile yapılan çok zarif bir örgü türüdür. İğne oyası motifleri oluşturulurken renkler açık-koyu, koyu-açık olarak kullanılmaktadır. Bunun nedeni ise iki veya üç boyutlu olan oyalarda motiflerin vurgulanması ve monotonluğun kırılarak estetiklik ve sanatsal görsellik kazandırılmasıdır. İğne oyalarının uygulama alanları çeşitlilik göstermekle beraber daha çok çember (Tülbent), başörtüsü (Namaz Örtüsü) ve oda takımlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. El emeği göz nurunun en küçük motifine kadar yansıdığı oyalar, onu dokuyan hanımların duygularının ve sanat gücünün terkibinden doğan birer sanat abidesi durumundadır. Bir ressamın yaptığı ve görenleri hayran bırakan şahane bir pano ile bir hanımın yaptığı tepsi örtüsü veya çember oyası aynı, eş değerdedir. Ressamlık sanatı çok evrensel olmasına, her millet ve ülkeden sayısız ressamların çıkmasına mukabil, oya sanatçıları sadece Türkiye’ye ve Türk insanına has bir özellik ve sanat dalı olduğundan, çok daha kıymetli olması gerekmektedir. Ancak ne yazık ki, oyaya bu özel misyon ve değer ülkemizde verilememiştir. O kadar önemli ve özel bir sanat dalı olmasına rağmen, hala değeri anlaşılamamış, anlatılamamış ve tescili bile yapılamamıştır. İğne oyasının en temel, köklü ve kaliteli üretildiği yöre Gönen olmasına rağmen Gönen’de yıllardır ne oyanın bir broşürü ne de bir kitabı çıkarılabilmiş ve ne de oyanın patenti alınabilmiştir. Burada kusur ve sorumluluk herkesindir. Oya yapanların, oya satanların, devletin kültür sanatıyla ilgilenen kişi ve kurumların, yerel yönetimlerin, eğitim öğretim kurumlarının ve bu sanatın güçlendirilmesi, geliştirilmesinde zerre kadar bir faaliyeti olmayan her birey burada sorumludur. Bu kitabın hazırlanması aşamasında dahi bize destek olan kişi ve kurum olmamıştır. Çünkü hiçbir kimse ve kurumun elinde kayda değer bilgi, belge ve doküman bulunamamıştır. Bu alanda, iğne oyası ile ilgili tez hazırladığını bilinen bazı kişiler, tezini bile bize göstermemiş, saklamış, bizimle görüşmekten kaçınmıştır. Günümüz toplumunda ilim ve bilim maalesef gizlenmekte, saklanmakta, yaygınlaştırılması çeşitli şekillerde engellenmektedir. İlim, bilim tüm insanlığın ortak ve yitik malıdır. Herkesin ilimi, bilimi, bilgiyi paylaşma, öğretme, yayma, insanlığın hizmetine sunma sorumluluğu vardır. Biz toplum ve zihniyet olarak oyanın, oya tekniğinin öğretilmesini, öğrenilmesini gizleye, saklaya duralım Japonya’dan gelen bayanlar yurdumuzun çeşitli yörelerinde binlerce oya örneği satın alarak, bunların o yörelerde yapılışını da öğrenip, kitap haline bile getirmişlerdir. Elde ettikleri bu bilgiler ve örnekler ile Japonya’da kurslar, eğitimler vererek yapılmasını, üretilmesini sağlıyorlarmış. Tabii ki, biz burada oyayı saklarken, onlar Japonya’da oyayı üretip bize pazarlamaya gelirlerse şaşırmamalıyız ve şikayetçi olmamalıyız. Ülkemizde Japon malı diye nasıl bir pazar var ise, Japon oyası da çıkarsa şaşırmayalım. İşte böyle bir durumda oyanın ülkemizde öğrenilmesini ve yaygınlaştırılmasını engelleyen kişilerin sorumluluğu ve vebalinin çok büyük olacağını bilmek zorundayız. İğne oyası Türk malıdır, Türk kültürünün bir parçasıdır, Türkiye’nindir ve Türkiye insanının bu oyayı bilme, öğrenme ve yapma hakkı vardır. Oyayı öğretme, yapma, yayma veya saklama hakkı kimsenin tekelinde değildir. Gönen oyasının farkı Oyanın Gönen'den sonra İzmir’in Ödemiş ilçesi, Ankara Nallıhan, Kütahya, Mardin, Adıyaman gibi bazı yörelerde de yapıldığı biliniyor. Diğer bölgelerden Gönen oyasını ayıran en ayrıcalıklı özellik ise Gönen’de Oya Pazarı”nın olmasıdır. Diğer bir farkı ise; Gönen’de yapılan iğne oyacılığının Türkiye ve Dünyada bir numara olarak, sanatsal içerik ve işçilik değeri açısından kalite ve otoritesini koruduğu çeşitli kişi ve kaynaklarca da doğrulanmış olmasıdır. Yine Gönen’in Sarıköy beldesi, Hasanbey, Tuzakçı, Çobanhamidiye, Atıcıoba köyleri başta olmak üzere, oyanın her çeşidinin ve en kalitelisinin yapıldığı köyler olarak bilinmektedir. Gönen oyasının şu an tek eksiği, bir patentinin olmamasıdır. Ancak Türkiye’de iğne oyasına bir patent gerekiyorsa, bunu da hak eden şüphesiz Gönen İğne oyasıdır. Türkiyenin bazı yörelerinde sadece belli başlı oyaların yapılabilmesine karşılık, Gönen çevresinde, neredeyse oyanın bütün tür, çeşit, model ve örnekleri en iyi şekilde bilinmekte ve yapılabilmektedir. Ne yazık ki Gönen oyasının tanıtımı ülke genelinde yeterince yapılamadığı için hak ettiği yere gelememiştir. Gönen oyasının yurt dışına ihracatı ticari açıdan resmi olarak henüz söz konusu olmamasına rağmen son yıllarda bazı ülkelerden de sipariş alındığı ve gönderildiği bilinmektedir. Gönen’de oya satışlarında kaplıcaların da büyük bir etkisi olmaktadır. Kaplıcalara gelen yerli ve yabancı turistler ile misafirlerin Gönen hatırası olarak Gönen oyasını aldıkları görülmektedir. Bu sebeple oya yapan hanımlar, oya pazarının garaja ve kaplıcalar civarında bir yere konuşlandırılmasını yıllardır dile getirmektedirler. Kaplıcalar için gelen yerli turistlerin neredeyse tamamı Gönen oyasını bilmekte ve büyük bir ilgi göstermektedir. Gelen turistlerin neredeyse yarısı geri dönerken yanlarında süs eşyası, takı, hediyelik eşya ve Gönen hatırası olarak kendisine ve yakınlarına birkaç parça Gönen Oyası alıp götürmektedir.
İş ve ticari potansiyel açısından oyacılık Boşa geçen zamanlarını değerlendirmek ve eşinin aldığı oya siparişlerinin zamanında yetiştirilmesine veya oya pazarında satılmasına katkı sağlamak üzere erkelerin de olduğu söylenmektedir. "Oya yaparak, pazar parasını çıkarıyorum" derler. Bir kişinin bir hafta süresince boş zamanlarını oya yaparak değerlendirmesi ve çalışması halinde, haftada 40 ile 120 TL arasında ekonomik bir gelir sağlayabilecek oya işi yapabildiği belirtilmektedir. Oyacılık sektörünün sorunları, kullanım bilincinin oluşturulamamasından kaynaklanmaktadır. Kullanım bilincinin oluşturulması için de tarihi, kültürel ve sanatsal yönlerinin iyi anlatılması ve tanıtılmasına ihtiyaç vardır. Oya aynı zamanda turistik el sanatları dalına da girdiği için, turizm bölgelerinde de yabancılara yönelik tanıtımın yapılması gereklidir. Oyanın kullanımıyla ilgili, maalesef Gönen’de de bir bilinç ve kullanım kültürü bulunmamaktadır. Yapılan araştırmalar ve tespitler de oya yapan ve satan çoğu kadınların, kendilerinin de oya kullanmadıkları görülmüş olup bu durum yadırganacak bir çelişki olarak ta kabul edilmektedir. İğne oyacılığı daha da geliştirilerek yurt dışı ihracata yönelik çalışmalar planlanmalıdır. Oya satışları el emeğini karşılıyor mu? Oya satışları el emeğini kesinlikle karşılamamaktadır. Çünkü hanımların el emeği göz nuru olarak büyük sabır ve zorluklarla yaptıkları oyalara verilen ücretleri, günlük işçilik yevmiyeleriyle kıyaslarsanız çok komik bir durum çıkmaktadır. Bu durumun düzeltilmesi, oya kullanım bilincinin ve ihracatın arttırılmasıyla mümkündür. Ülkemizde oya kullanımı ne durumda? Ülkemizdeki oya kullanımını öğrenmek için, Gönen içinde bir çalışma yapmak yeterlidir. Gönen’de kaç kişinin evinde, iş yerinde, kaç tane sivil toplum kuruluşunun ofisinde, iş yeri ve bürolardaki masalar, sehpalar üzerinde oya görülebiliyor. Gönen’de oyanın pazarı var, fuarı var, heykeli var ama kullanılması gereken alanlarda durum maalesef vahim. Gönen Belediye Başkanının oda sehpası, İlçe tarım Müdürünün Odası ve GönTAM ofisinin dışında kaç yerde görülebiliyor sormak ve düşünmek lazım. İşte ülkemizin durumu da budur. Bu durumu berberin kendini tıraş etmeye zaman bulamamsı gibi bir olay olarak da yorumlayabilirsiniz. Oyayı biz önce kendimiz kullanmalıyız ki başkalarına da tavsiye edebilelim. Oyacıların problemleri Oya esnafı; ekonomik krizden, oyayı eskisi gibi satamadıklarından, yeni kuşakların oyayı kullanmadıklarından yakınmaktadırlar. Bu tespit doğrudur, ancak burada oyacıların da temel hataları ve kusurları bulunmaktadır. Oyacıların en önemli problemi bir araya gelememeleri, birlikte ortak hareket edememeleridir. Oyanın gerektiği şekilde tanıtımı yapılsa rekabet ve kalite imkânları yükseltilse, dış ticaret potansiyeli harekete geçirilebilse belki de bu problemler kendiliğinden çözümlenebilecektir. Oyacıları bekleyen en büyük tehlike ise, dış ülkelerde oyanın yapılıp, Türkiye’de satılıyor olmasıdır. Gerekli çalışmalar yapılmaz ise bu durum da kaçınılmaz olacaktır. Gönen oyasını öğrenmek için ilçemize gelen ve yüzlerce oya alıp giden Japon bayan, eğer ülkesinde oyacılık kursları başlatır, oya yapımı ve pazarlaması başlar ve üstelik Gönen’den kopyaladığı oyanın, Japon Oyası diye patentini de alırsa hiç şaşırmayalım. Biz beklemeye devam edelim. Sorunlarımızı gelir Japonlar çözer inşallah !!! Oya için yapılması gerekenler Oya için yapılması gereken temel hususlar şunlardır. Ulusal Oya Çeyiz Fuarı çok fonksiyonel hale getirilmelidir. Oyanın ülke ve dünya genelinde tanıtımı yapılmalıdır. Oyacılar örgütlenmeli ve çeşitli projeler, etkinlikler tertiplemelidir. Oya’da yeni teknoloji ve modeller geliştirilmelidir. Kullanım alanları yaygınlaştırılmalı ve özendirilmelidir. Tarihi, turistik ve kültürel özelliği üzerinde çalışmalar yapılmalıdır Gönen oyası için mutlaka patent alınmalıdır. Ulusal düzeyde oya fuarları ve festivalleri tertiplenmelidir. Ulusal ve uluslar arası giyim- konfeksiyon ve hediyelik eşya fuarlarına çıkılmalıdır. Oya için devlet desteklemeleri çıkarılmalı, Avrupa Birliği fonlarından yararlanılmalıdır. Oya tanıtım filmleri Gönen oyasının her türü ve çeşidi için sesli ve görüntülü, profesyonel tarzda ayrı ayrı tanıtım filmleri de yapılmıştır. Yapılan tanıtım filmlerinin tamamı ulusal düzeyde izlenebilen televizyonlarda, internet televizyonu ve video sitelerinde yayınlanmıştır. Dileyen herkes bu filmleri internetten yazarak ulaşabilmekte ve indirebilmektedir. Yine Gönen oyasının 1500’ün üzerinde fotoğrafı da internete yüklenmiş, isteyen herkes bu fotoğrafları görebilmekte, sipariş verebilmekte ve indirerek örnek çıkarabilmektedir. Oya filmleri dileyen herkese ücretsiz olarak Oya Komisyonu tarafından verilmektedir. Oya filmlerini izlemek için: www.livestream.com/oyatv http://www.dailymotion.com/gonenoyasi Oya fotoğraflarını izlemek için: http://www.negatif.com/kullanici/albumler.php?uid=79205 Adreslerinden dileyen herkes yararlanabilmektedir. Ulusal oya ve çeyiz fuarı Ulusal Oya ve Çeyiz Fuarı, Gönen’de her yıl Gönen’in düşman işgalinden sonra kurtuluş günü olan 6 Eylülde kurtuluş etkinlikleri düzenlenmektedir. Bu etkinlikler çerçevesinde düzenlenen programlar içerisinde, 1994 yılında Belediye öncülüğünde başlatılan Oya Festivalinden sonra, 2004 yılından itibaren, yine belediye öncülüğünde başlatılmış ve geliştirilmiş bir projedir. Ancak düzenlenen Ulusal Oya Çeyiz Fuarında istenilen hedefe ulaşılamamıştır. Proje çalışmaları Gönen Belediyesi koordinatörlüğünde devam etmektedir. Türkiye’de hangi il ilçe ve yörelerde oya yapılır? Ülkemizin çeşitli yörelerinde, değişik türlerde ve adlarda oya yapılmaktadır. Ancak, ağırlıklı ve geleneksel olarak, daha ileri düzeyde, organize şekilde ve bütün oya türlerinden örneklerin yapılabildiği tek yöre ve ilçe şüphesiz Gönen’dir. Gönen yöresini oyada farklı kılan en önemli ayrıcalıklar ise; ülke ve dünya genelinde bir ilk ve tek olan Oya Pazarının olmasıdır. Oya pazarı birçok yörede denenmiş ve başarılı olunamamıştır. Gönen ile birlikte Balıkesir’in Biga, Bandırma, Susurluk ilçeleri İzmir’in Ödemiş ilçesi, Ankara Nallıhan, Kütahya, Mardin, Konya, Adıyaman başta olmak üzere yirmiye yakın yörede yapıldığı bilinmektedir. Oyayı kimler ve niçin yapar? İğne oyası hanımlar tarafından yapılır. Hanımlar yaratılışları ve doğaları gereği, narin ve nazik bir yapıya sahiptirler. Duygusal ve sanatsal konulara, güzel ve şık giyinmeye meyillidirler. Dolayısıyla bu yapı onları bir süs eşyası olan oyayı kullanmaya ve yapmaya meylettirmektedir. Hanımlar oyayı üzerlerinde ve evlerinde kullanmak için yaparlar, yaptırırlar, satın alırlar. Oya yapan hanımların büyük çoğunluğu oya yaparak aile bütçelerine katkı sağlamak ve temel zaruri ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapmaktadırlar. Tabiî ki oya yapımı boş zamanın değerlendirilmesi açısından da çok önemli bir iş ve uğraşıdır. Erkeklerin çoğu boş zamanlarını kahve köşelerinde geçirmektedirler. Hanımların çoğu da; iş hayatından ve ev işlerinden geriye kalan boş zamanlarını sohbet ederek, el işleri yaparak geçirmektedirler. Boş zamanı olmadığı ve ekonomik durumu iyi olduğu halde de oya yapan hanımlar bulunmaktadır. Çünkü oya yapımı tamamen bir sanat işidir. Oyayı bir hobi ve sanat açısından da öğrenen ve yapan hanımların sayıları azımsanmayacak kadar fazladır. Gönen oya pazarı Gönen oya pazarı her hafta Salı günü, kapalı Pazaryerinde, birinci peronda kurulmaktadır. Sabahın erken saatlerinde 06.00 da başlayan oya pazarı öğle saatlerine kadar devam etmektedir. Oya almak ve satmak isteyenler ile özellikle iğne oyasının en iyisine sahip olmayı tercih edenler genelde sabahın erken saatlerinde pazara gelmektedirler. İlerleyen saatlere doğru oya alışverişleri zayıflamaktadır. Gönen oya pazarına bir hafta boyunca oya yapan hanımlar oyalarını satabilmek için gelirler. Yine oya esnafı da doğrudan oya almak için pazara gelmektedir. Oyayı pazara gelen hanımlardan alıp, pazardaki sergisine koyduktan sonra satanlar da bulunmaktadır. Ayrıca oya pazarı Türkiye ve dünyada tek olduğu için, ilçe dışındaki oya ve çeyiz işletmesi sahipleri ile meraklılar da sırf oya pazarını görmek, gezmek, incelemek amacıylada gelmektedirler. Yaz dönemlerinde turlar yoluyla organize geziler düzenleyen yerli ve yabancı turist gurupları da oya pazarını gezip görmektedirler. Oya kursları Oya yapım kursları Gönen’de düzenlenmemektedir. Yıllar önce düzenlenen bir kursa ilginin az olmasından dolayı yeterli katılım sağlanamamıştır. Gönen’deki oya kurslarının genelde usta öğreticilik belgesi almak üzere düzenlenmesi tercih edilmektedir. Ancak yurdun değişik yerlerinde özellikle Büyükşehirlerde belediyeler, halk eğitim merkezleri ve bazı sivil toplum kuruluşları tarafından el sanatları adıyla düzenlenmektedir. Ancak düzenlenen bu kurslarda da yeterli kaynak ve bilgi sıkıntısı çekildiği de bilinmektedir. Bu kurslara katılan birçok kişi, Gönen Oya Çeyiz Komisyonunu ile iletişime geçerek kitap, CD, fotoğraf ve kendilerine oya yapımının öğreniminde yararlı olabilecek kaynak talebinde bulunmuşlardır. Oya yapımı kursları mutlaka yapılmalıdır. Düzenlenen kurslar ve eğitim çalışmalarıyla birlikte, oya teknolojisinin ve sanatsal boyutunun güçlendirilip geliştirilmesi, daha modern çalışmaların uygulamaya konulması ve günümüz ihtiyaçlarına cevap vermesi sağlanmalıdır. Oya fiyatları Oya fiyatları, oyanın yapımına, işçilik kalitesine, sıklık ve seyrekliğine göre değişmektedir. Oya yapımı el emeği ve göz nuru olduğu için, hanımların çok emeğini ve vaktini almaktadır. Yapılan bir oyanın maliyet değeri, yapım süresine, kaç gün, kaç hafta ve kaç ay da olduğuna bağlı olarak hesaplanır ve işçilik yevmiyesi ve emek bedeli hesabıyla değer biçilir. Varlıklı bir kadın zaten oya yapmaz, yaparsa da kendisine ve kendi zevki, hobi ve sanat için yapar. Ama oya yapan hanımların neredeyse % 80 i bu işi aile bütçelerine az da olsa küçük bir katkı sağlayabilmek veya en azından kendi özel ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla yapmaktadırlar. Oya fiyatlarını vermekteki amacımız, yaklaşık fiyatlarla ilgili fikir sahibi olunması amacıyladır. Nasıl ki ressam bir tabloya istediği kadar değer biçebilir, satar veya satamaz ise, oya fiyatları da aynı ölçü değeriyle ele alınabilir. Aşağıda verilen fiyat bilgilerinde; Gönen oya pazarında ve oya - çeyiz dükkânlarında alınıp - satılan oyaların, 2010 yılı itibariyle asgari ve azami fiyatları çıkarılmaya çalışılmıştır. Oyanın; ulusal ekonomik göstergeler ile arz ve talep durumlarına göre fiyatlarında yükselme veya azalma olabilmektedir. Oya piyasası bir nev’i tahta kale borsasını andırmaktadır. Oya fiyatları kış aylarında oldukça düşmekte, yaz aylarında da yükseliş göstermektedir. Çember Çember üzerine İşlenmiş hali ile 10TL ile 70 TL arasıdır. Sadece oyası 8 ile 30 TL arasıdır. Havlu Kenarı İğne Oyası havlu kenarı, havlu hariç 5 - 40 TL arası. Mekik oyası, havlu hariç: 5 -30 TL arasıdır. Havlusuyla birlikte: 20 - 50 TL arasıdır. Başörtüsü - Namaz Örtüleri: Oyma İşleme ve tek yüz olanları 12 - 60 TL arası, üç kenarlı işleme 50 – 300 TL arasında değişmektedir. Sehpa Örtüleri: Üçlü takım 40- 150 TL arsı, Tekli küçük sehpa örtüsü:80 – 170 TL arası, Oval yuvarlak 90x50 Cm 150–550 TL arası, Oval yuvarlak 75x30 Cm arası, Oval yuvarlak: 80- 200 TL arası Tepsi Örtüsü: Tekli bir adet 10 - 50 TL arası, Takım üçlü; 50 – 150 TL arası. Vitrin Takımı: Altı parça: 40 - 80 TL arası, 12 parça; 70- 120 TL arasıdır. Yatak Odası Takımı: 6 Parça 40 -80 TL arası, 12 parçası 70 – 120 TL arasıdır. Masa Örtüsü: fiskos: Küçük Masa örtüsüdür. 200 - 500 TL arası, Şömen Büyük masa örtüsüdür:400 – 900 TL arasıdır. Seccade Takımı- Damat Bohçası: Tam takım - Namazla, Kur’an çantası, havlu ve bohça olmak üzere 4 parça halinde: 50 -90 TL arasıdır. Sadece namazla sı da 20 – 35 TL arasındadır. Bohça Köşesi: 10 – 30 TL arası Fular 25 - 60 TL arası Çarşaf - Karyola Takımları: 180 – 450 TL arası Salon Takımı: Vitrin, konsol, orta sehpa, şemen, 12’li peçete 300 – 600 TL arası Salon takımı çapa oyasından olursa 500 – 900 TL arası, dantelden olursa: 120- 250 TL arası olabilmektedir. Kına Çeyiz Seti: Kına sepeti, mendil, tepsi, kurdele. 20- 40 TL arası Çetik: 5 – 12 TL arası Takı Oyaları: 8- 80 TL arası Bebek Örtüsü: 10 – 20 TL arası Mendil 10- 20 TL arası Mutfak Takımı: 150 – 900 TL arasıdır. İğne oyasının farklı istek ve tercihler dahilinde yapılması, doğrudan görüşülmesi ve tanımlanarak sipariş edilmesi yöntemiyle olabilmektedir. Oyanın; fabrikasyon üretimi olmadığı için, her zaman tıpa tıp aynısı bulunamamaktadır. Kumaş modeli, yapılış tarzı, işçilik kalitesi oyanın fiyat ve fiziki içerik açısından en değişken özellikleridir. Oya çeşitleri ve modelleri Anadolu’nun çeşitli yörelerinde, yöreye göre isimleri ve yapım modellerinde farklılıklar gözlenen oyanın çok çeşitli türleri ve modelleri bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını derlemeye ve kısa bilgiler sunmaya çalıştık. Ancak günümüzde en yaygın olan ve aynı zamanda kitabımızın konusu olan Gönen iğne oyası belli başına bir model ve sanat şaheseridir. Dünya literatürüne "Türk Danteli" olarak giren iğne oyası, ilk bakışta dantelle benzerlik gösterse de, bir alan oluşturan ve mutlaka bir eşyaya dikilmek üzere yapılan iki boyutlu dantelden, üç boyutlu yapısı ve başlı başına bir süsleyici olması ile ayrılmaktadır. İğne oyalarının malzemesi genellikle ipektir. İğne oyasının ortaya çıkıp gelişmesinde en büyük etken, Anadolu'nun İpek Yolu üzerinde olması ve ipek üretiminin iyi düzeylerde olmasından kaynaklanmaktadır. Ancak günümüzde, iğne oyaları ağırlıklı olarak naylon (Sentetik), filoş ve çapa iplikle yapılmaktadır. 1-İğne Oyası 2-Mekik Oyası 3-Tığ Oyası 4-Firkete Oyası 5-Boncuk oyası 6-Koza oyası 7-Dokuma oyası 8-Mum oyası 9-Yün oyaları 1-İğne Oyası İğne oyası filoş, naylon, ipek, çapa iplikle iğne ile yapılır. Diğer oya türlerine göre uzun ömürlüdür, yırtılmaz, sökülmez ve kolay eskimez. Filoş iplikle yapılanları yıkandığında buruşmaz, kendini çekmez, ütü istemez. Oya ipinin; beyaz, gri, kahverengi, sarı, yeşil, siyah, pembe ve mor türlerinde çeşitli renk cümbüşleri vardır. 2-Mekik Oyası Mekik oyalarının malzemeleri de tığ oyalarında kullanılanlarla aynıdır. Belli uzunlukta bir ipliğe, istenen motifin şekline göre mekikteki iplikler halkalanarak işlenmektedir. Yapımı iğne oyalarından daha kolay, tığ oyalarından daha zordur. Tekniği hacimli motiflerin örülmesine elverişli olmadığı için iğne ve tığ oyaları kadar çeşitleri bulunmamaktadır. 3-Tığ Oyası Bazı örneklerde ilmeklerin araları ve içi farklı sayı ve dolama çeşitleri ile boş bırakılmakta veya doldurulmaktadır. Böylece boş ilmekler ve dolu yüzeyler yanısıra farklı atlamalar ve değişik boyutta deliklerle değişik motifler oluşturulmaktadır. 4-Firkete Oyası Firkete oyalarının malzemesi de genellikle pamuk ipliğidir. Ancak son örneklerinin sentetik iplerden yapıldığı görülmektedir. Bir firketenin iki sapına iplikler geçirilip tığ ile orta kısmından bağlanarak işlenmektedir. Firketenin enine göre meydana gelen bu örgülerin kenarlarına tırtıl, boncuk veya pul geçirilerek yapılan örnekleri de bulunmaktadır. Dikilecek kısım ayrıca zincir çekilerek hazırlanmaktadır. 5-Boncuk oyası Boncuk oyası, ipek, pamuk ve sentetik ipliklerden boncuk kullanılarak yapılmaktadır. Tığ ve iğne ile yapılan oyaların uçlarına çeşitli boncukların geçirilmesiyle oluşturulmaktadır. İşçiliğine ve işlendikleri araçlara göre değişik adlar almaktadır. Anadolu'da en çok rastlanan ve kullanılan oya çeşididir. 6-Koza oyası Koza oyalarının malzemeleri koza parçalarıyla ipektir. Oyanın esas motifleri kozalarla yapılmaktadır, sonra da iğne veya tığ ile örülmüş kısımlara eklenmektedir. Bazen kullanılan kozalar muhtelif renklerle boyanmaktadır. İşçiliği iğne oyaları kadar zor ve zaman almaktadır. 7-Dokuma oyası İnce şerit şeklinde olan bu oyalar, atkı ve çözgüsü olduğu için bu ismi almaktadır. Diğer örgülerden gerek teknik ve gerekse oyaların özel biçiminden dolayı farklıdır. İsminden başka oya ile alakası olmayan dokuma oyalar ekseriye üç renkli ipliklerle işlenmektedir 8-Mum oyası Koza ve yün oyalarıyla aynı tekniktedir, motifler renkli mumlarla hazırlanmaktadır. Isıdan ve fazla el değmesinden dolayı bozuldukları için çeşitlerine ulaşılamamaktadır. Gelin başlarında en güzel örneklerine rastlanmaktadır. Ancak günümüzde yaygın yapımı ve kullanımı yoktur. 9-Yün oyaları Malzemeleri genellikle yün, çok kere pamuk ipliğidir. Koza oyaları gibi oyanın bir kısmı iğne veya tığ ile örülmektedir. Yünlerden yapılmış motifler iğne veya tığ ile işlenmiş kısma dikilerek meydana getirilmektedir. Motiflere göre istenen şeklin verilmesi için zamk, kitre veya bunların yerini tutan yapıştırıcı bir madde ile ıslatılarak şekillendirilmektedir Kaynak: Bydigi Forum http://www.bydigi.net/showthread.php?p=1895973 Gönen iğne oyası model isimleri Gönen’de yapılan oya modellerinin başlıcaları; sepette gül, katlı gül, gelin yelpazesi, kanser oya, gelin tacı, selvi yaprağı, kollu karanfil, kabak çiçeği, zilli maşa, portakal oya, dut oya, horozibiği, zülem kadeh, beşli kiraz, cilveli kiraz, tül işi, kirazlı çarık, dutlu biber, hercai menekşe, sinek oya ve marul oya gibi çeşit ve modellerden oluşmaktadır. Oyanın tür, model ve kullanım tercihi olarak yüzlerce çeşidi bulunmaktadır. Çember Oyası Üzerine oyası işlenmiş haliyle standart kumaş ölçüsü 94x95 Cm ebatlarındadır. Oya, kumaşın dört yanına dolanarak yapılır. Oyanın özelliğine göre 96x96Cm olarak da büyüyebilmektedir. Bazı yörelerde yazma veya yemeni olarak da isimlendirilebilmektedir. Çember oyası genelde çember üzerine işlenmiş olarak satılır. Sadece oya olarak da verilebilir. Alan kişi oyayı istediği çember üzerine kendisi ekleyebilir. Çember oyasının 200 ün üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Her türden bütün oyaların fiyatları işçilik kalitesine, örnek ve modelin içeriğine ve oyanın sıklığına göre değişir. Oya komisyonuna ait internet sitesinde genel, normal ve çok özel işçilik ve fiyat tarifelerine yer verilmiştir. Özel model ve işçilik talebinde bulunanlar bu isteklerini komisyon görevlisine bildirerek karşılıklı olarak anlaşma ve mutabık kalma yoluyla istediği tür ve modelde oyayı yaptırabilir. Çember oyası genelde çemberiyle birlikte satılmaktadır. Çünkü çember haricinde yapılan oyalar, ayrı olarak satılabilmektedir. Ancak herkes kolayca bu oyaları çembere ekleyememektedir. Bu nedenle ağırlıklı olarak çembere işlenmiş halde satılmaktadır. Çember Gönen oya pazarında en fazla bulunan, satılan ve üretilen oya türüdür. Ülke genelinde de en fazla alıcı ve talep bulan bir oya çeşididir. Sebebi ise çember oyasını hanımlar günlük hayatta, iş ve misafirliklerinde her yerde çok rahatlıkla kullanabilmektedirler. Başörtü kumaşının standart ölçüsü Başörtüsü oyası; oyma İşleme yani ön yüzüne kumaşın içine doğru oyularak işlenmesi, tek yüzlü işleme, kumaşın sadece ön yüzüne oya işlenmesi ve üç taraflı işleme, bu da kumaşın üç kenarının oya ile kaplanması olayıdır. Üç taraflı işleme daha fazla işçilik ve maliyet demektir. Başörtü oyası genelde işlenmiş olarak satılır. Namaz örtüsü, mevlit örtüsü olarak da adlandırılır. Başörtünün 250’nin üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Havlu kenarı oyaları, evlerde kullandığımız havluların çift tarafına işlenen oya türüdür. Oyanın ebatları Genelde sadece oya olarak yapılır ve havlu hariç olarak satılır. Alan kişi, oyayı havlu kenarına kendisi diker, monta eder. Havlu kenarı oyası; iğne oyası, mekik oyası ve dantel oyası olarak yapılabilmekte ve yüzlerce çeşit ve modeli bulunmaktadır. Gönen oyası içerisinde göze en çarpıcı geleni şüphesiz havlu kenarı oyalarıdır. Gönen’li hanımların yaptığı havlu kenarı oyaları müthiş desen, dekor, estetik ve sanatsal özelliğe ve renk cümbüşüne sahiptir. Hanımlar sanki bütün marifet ve yeteneklerini havlu kenarı oyasında sergileyebilme şansına erişmişlerdir. Gönen oya pazarında satılan havlu kenarı oyalarının güzelliği, kalitesi, renk desenleri ve modelleri adeta insanın gözünü kamaştırmakta ve büyülemektedir. İşte oyanın bu yönü, insanın duygu ve düşüncelerinde derinlere nüfuz ettiği için, insan psikolojisine de önemli faydalar sağlamakta, insan ruhunu adeta dinlendirmektedir. Seccade takımı: Seccade takımı oyası “Damat Bohçası” ve “Namazla Takımı” olarak da allandırılabilmektedir. Seccade takımını içerisinde; namazla, kur'an çantası, havlu ve bohça bulunmaktadır. Hanımlar tarafından özel olarak yapılan iğne oyaları, özel kumaşlardan üretilmiş bu ürünlerin üzerine makine ile dikilmektedir. Seccade takımları ağırlıklı olarak, evlenecek genç kızların çeyiz düzmeleri aşamasında, düğün ve nişandan önce temin edilerek çeyizlere eklenmektedir. Ancak, evlenme aşamasında da eve alınacak önemli eşyalar arasında olduğu için, çeyizlere mutlaka alınmaktadır. Dini duyarlılığa ve tarihi kültürel değerlere sahip ailelerin olmazsa olmaz en temel eşyalarından sayılan damat bohçası, genellikle doğu illerinde daha yaygındır. Namazla takımının 20’nin üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Namazla takımı süslemeleri iğne oyası, dantel oyasından olduğu gibi, hazır makine işçiliği olarak ta karşımıza çıkmaktadır. Makine işçiliği ile üretilen damat bohçaları şüphesiz daha ucuz olmakla birlikte, sanatsal bir yönü bulunmadığından ucuz olmasına rağmen fazla tercih edilmemektedir Vitrin takımının diğer adları da peçete ve oda takımıdır. Vitrin takımı oyaları genelde 20x20 cm kare şeklindedir. Daha doğrusu oda takımının içinde yer alan bir üründür. Oda takımının en önemli parçasıdır. Vitrin takımları altılı ve on ikili peçete şeklinde yapılmaktadır. Vitrin takımı evlerdeki vitrinler üzerinde örtü, süs ve dekor malzemesi olarak kullanılmaktadır. Vitrin takımlarının filoş ve çapa iplikle yapılan iğne oyası modelleri olduğu gibi, dantel oyası ve hazır makine işçiliği olarak ta yapılanları bulunmaktadır. Her vitrinin renk ve modeline göre özel tasarımlar yapılabilir. Vitrin takımlarının 100’ün üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Vitrin takımı oyaları, kişinin zevkine göre çok farklı yer, mekân ve eşyalar üzerinde değerlendirilerek kullanılabilmektedir. Yatak Odası Takımı Yatak odası yakımı genelde altı parçadan oluşur, yuvarlaktır, 20x20 ebatlarındadır, tıpkı vitrin takımı oyası gibidir. Yatak odası takımı yatak odalarındaki mobilyalar üzerinde örtü, süs ve dekor malzemesi olarak kullanılır. Yatak odası takımlarının da filoş ve çapa iplikle yapılan iğne oyası modelleri olduğu gibi, dantel oyası ve hazır makine işçiliği olarak ta yapılanları bulunmaktadır. Her yatak odası mobilyalarının renk ve modeline göre özel tasarımlar yapılabilir. Yatak odası takımlarının 100 ün üzerinde örnek, model ve çeşitleri bulunmaktadır. Çarşaf takımının diğer bir adı da karyola ve pike takımıdır. Karyola takımı 3 etek bir yastık oyasından oluşur. Çarşaf takımı, yatak odasında karyola üzerinde, yastık ve karyola kanarlarında süs ve dekor malzemesi olarak kullanılır. Ağırlıklı olarak genç kızların çeyizleri için önceden sipariş vererek yaptırılıp, düğün için hazırlanır. Yapılan oyalar, çarşafa, pike ağzına ve yastıklara eklenir-dikilir. İğne oyası olarak filoş iplik ve çapa ile yapılır. Dantel oyası olarak da yapılmaktadır. Sadece oya olarak yapılır ve satılır. Alıcı kişinin kendisi kullanacağı kumaş üzerine ekleme yapar. Çarşaf takımının 30’un üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır.
Sehpa örtüsü standart olarak; üçlü takım, tekli küçük sehpa örtüsü, 90x50 (Oval - Yuvarlak),75x30 (Oval - Yuvarlak) 45x25 (Oval - Yuvarlak) biçimlerinde olmaktadır. Sehpa örtüsü oyası genelde sadece oya olarak yapılır ve satılır. Her ebatta, ölçüde ve renklerde mobilya çeşidine göre tasarlanıp yapılabilir. Parça olarak, oda takımı gurubu içerisinde yer almaktadır. Ev, iş yeri, büro sehpaları üzerinde kullanılır. Son dönemlerde, işyeri sehpalarında, resmi dairelerde, makam odası sehpaları üzerinde de yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. 200’ün üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Sehpa örtüleri tekli, çiftli, üçlü, yuvarlak, kare, motif motif tek parça modeller ve örnekler halinde de olabilmektedir. Belki de günümüzde yaygın olarak en fazla kullanılan oya türüdür. Sehpa örtüsü kullanılan eşya üzerinde muhteşem bir dekor oluşturur, mobilya eşyasını korur, bulunduğu mekâna farklı bir estetiklik ve dekor katar. Sehpa örtüleri; iğne oyası olarak filoş ve çapa iplikle yapılmakta olup, dantel olarak da yapılmaktadır. Çeşitli renklerde yapılabildiği gibi, tercih edileni, beyaz ve filoş iplikle olanıdır. Tepsi örtüsü oyası genelde sade oya şeklinde, tek olarak veya bardakaltları ile birlikte takım halinde yapılır ve satılır. Her çeşit tepsi türüne göre yapılabilir. 300’ün üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. İğne oyası olarak filoş iplikle veya çapa ile de yapılabilmektedir. Dantel olası olarak ta yapılmaktadır. Bohça kenarının diğer adı da bohça köşesidir. Tek olarak yapılır ve bohça üzerine dikilir. Tek olarak veya bohçasıyla birlikte de satılabilir. 20’nin üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Salon takımı, komple bir oturma odası denilen yerde bulunan eşyalara göre tasarlanmıştır. Vitrinlere 12 parça peçete denilen oyalar yerleştirilir. Konsol oyası masa örtüsü biçiminde, ince uzun boyutlu olup, genelde ayna üzerine veya aynalı dolapların üzerine örtü veya süsleme malzemesi olarak konulur. Orta sehpa küçük boy sehpaların üzerine konulan oyadır. Şömen denilen oya da orta boy masa örtüsüdür. Vitrin, Konsol, Orta Sehpa ve şemenden oluşan bir takımdır. Salon takımları üç ayrı oya türüyle yapılır. Bunlar filoş ve çapa iplikle yapılan iğne oyası ve tığ ile yapılan dantel oyası modelleridir. Salon takımı, komple takım olarak 4 ana parçadan, genel toplam olarak da peçeteleriyle birlikte 16 parçadan oluşur. Sade oya olarak yapılır ve eşyaların üzerine konulur. 100’ün üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Masa örtüsü ebatları 180x140, 150x90, 90x90, 60x60 Cm olarak, kişiye özel değişken ebatlarda, dikdörtgen, yuvarlak, oval, kare şeklinde kullanıcıların istek ve talepleri doğrultusunda özel olarak yapılabilmektedir. İğne oyaları içerisinde en uzun sürede yapılan ve en fazla emek harcanan bir oya türdür. Fiyatları da oldukça yüksek seviyelerdedir. Bu tür oyaları, genelde varlıklı ailelere sahip hanımların alıp kullandığı görülmektedir. Masa örtüsü kendi aralarında; Fiskos-Küçük Masa Örtüsü, Şömen-Büyük Masa Örtüsü olarak ikiye ayrılmaktadır. 150 nin üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Masa örtüleri oda takımı içerisinde yerini almaktadır. Takım halinde yapılıp satıldığı gibi özel olarak da yapılıp satılabilmektedir. Bu oyalar; iğne oyası olarak filoş ve çapa iplikle yapılabildiği gibi, dantel iplik ve tığ ile de yapılabilmektedir. Masa örtüsü oyasının en iyi şekilde ve çok yoğun olarak yapıldığı yer ise Gönen’e bağlı Hasanbey köyüdür. Hasanbey köyü hanımlarının neredeyse yarısından fazlası, oya olarak masa örtüsü ve sehpa örtüsü oyası üzerine çalışmaktadırlar. Oya yapımında da en ağır ve zor işçilik sınıfına girmektedir. Daha çok emek, daha fazla dikkat ve ustalık gerektirir. Takı Oyaları Adalye, Cimcime, Coşturan, Çember Kirpikli, Damarlı Oya, Papatya, Menekşe, Noel Ağacı, Sümbül, Sepette Gül, Yaka Çiçeği, Yan Karanfil, Yaka Oyası, Berivan, Nergis, Deli Papatya Kirpikli Adalye, Kolye Takımı, Küpeli modellerinden oluşmaktadır. Bu özel oyalar çember üzerlerine işlemede kullanılmakla birlikte, çeşitli takı ve süslemelerde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Fular, çember çeklinde, ince uzun bir üründür. Hanımlar boyunlarına dolayarak, atkı veya boyun örtüsü şeklinde kullanır. Tek olarak yapılır ve kumaş üzerine dikilir, kumaşıyla birlikte satılır, 20’nin üzerinde örnek, model ve çeşidi bulunmaktadır. Kına Çeyiz Seti Kına çeyiz seti; kına sepeti, mendil, tepsi, yüz örtüsü, eldiven, kurdele ve kınadan oluşur. Kına seti iğne oyası olmayıp, kına, nişan, sünnet ve çeşitli açılış törenlerinde kurdele kesimi ve çeşitli türlerdeki eğlence ve kutlamalarda kullanılır. Kına çeyiz setinde yer alan yüz örtüsü ve eldiven uçlarına talep halinde iğne oyası da yapılıp eklenebilmektedir. Çetik Çetik bir iğne oyası işi olmayıp, tığ ve şiş ile yapılan örme işidir. Çetik el ürünü olup hanımlar tarafından kullanılır. Yüzlerce çeşit ve modeli vardır. Bebek Örtüsü Bebek örtüsünün diğer bir adı da bebek yüz örtüsüdür. Kumaş kenarına işlenen iğne oyası ile yapılır. Kullanım alanı olarak, yeni doğan bebeklerin uyurken üzerinin örtülmesinde ve hediyeleşmelerde kullanılan bir iğne oyası ürünüdür. Genelde Karadeniz bölgesinde yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Kına Kesesi Kına kesesi, kına çeyiz seti grubu içerisinde yer almaktadır. Ancak son günlerde, çok farklı amaçlar için de kullanılmaya başlanmıştır. Kına kesesi; içine lavanta, koku, şeker, hediyelik eşya konularak nişan törenleri ve düğünler ile çeşitli törenlerde hediye dağıtımı amacıyla kullanılmaktadır. Bayanlar özel olarak imal edilen keseleri de para kesesi olarak ta kullanmaktadırlar. Özel dikiş olarak 1pakette 50 Adet - 10x14 cm ebatlarında satılabildiği gibi, tek olarak ta satılabilmektedir. Kına kesesi çeşitli kumaşlardan istenilen ölçülerle yapılabilmektedir. Oyalı, oyasız, ağzı büzmeli ve büzmesiz olmak üzere yüzlerce özellik ve modele sahip çeşitleri bulunmaktadır. Mendil Çok nadir bir örnektir. Genelde halay ve nişan mendili olarak talep edilmektedir. Bir kumaşın kenarına yapılan oya türüdür. Mutfak Takımı Mutfak takımı da; 12’li peçete, şemen, tepsi örtüsü, bardakaltı olarak gruplandırılabilmektedir. Çok yaygın olmayan bir takım türüdür. Ancak son yıllarda tercih edilmeye başlanmıştır. Ev Tekstili Ev tekstili özel makine işçiliği olup, yüzlerce modeli bulunmaktadır. Ev tekstiline; masa örtüsü, yatak odası takımları, salon takımları, perdeler, mutfak takımlarının yüzlerce tür ve modelleri girmektedir. Tamamen makine işçiliği üzerine çalışılmaktadır. Namaz Takkesi Namaz takkesi iğne oyası ve dantel olarak yapılabilen oya türüdür. Kullanımı yaygın olmamakla birlikte son yıllarda aranıp sorulmaya, talep edilmeye başlanılmıştır. Ancak Gönen’li oyacı hanımların yaptığı ve bildiği bir oya türü olmamaktadır. Bu saydıklarımızın dışında oyanın, çeşitli amaçlar ve kullanım ihtiyaçları için de istek ve talepler paralelinde farklı çeşit ve modelleri tasarlanıp üretilebilir. Gönen iğne oyasına nasıl sahip olabilirsiniz Oya sahibi olmanın en iyi ve tercih dilen yöntemi şüphesiz görerek, dokunarak, hissederek, anlayarak ve algılayarak, duygusal ve ekonomik bir bağ kurarak karar vermek ve sahip olmaktır. Ancak bu işlemi her zaman ve her mekânda gerçekleştirebilmeniz mümkün değildir. O zaman, çevrenizde gördüğünüz ve beğendiğiniz bir oyanın aynısını sipariş vererek yaptırmanız söz konusudur. Diğer bir tercih ise, internette fotoğrafını gördüğünüz bir oyanın aynısını istemeniz ve kargoyla almanız olacaktır. Böyle bir durumda, dikkat etmeniz gereken husus, güvenirlilik meselesidir. İnsanlar genelde malı almadan parasını yatırmamayı, oyanın yapıcısı veya satıcısı da, parayı almadan ürünü göndermemeyi tercih etmektedirler. Burada iş alıcıya düşüyor. Ürünü ya kapıda ödemeli isteyecek, ya da ürün alacağı kişi veya kurumu iyice araştırıp test ettikten sonra ücretini yatırıp siparişini verecek. Günümüzde toptancılar bu işe girmektedirler. Yani ürünü bizzat yerinden kendileri almakta veya yüz yüze görüşüp tanıştıktan ve bir güven sağladıktan sonra alış verişlere devam etmektedirler. Gönen Oya Çeyiz Komisyonuna ait www.gonengontam isimli internet sitesinden, İstediğiniz oyayı satın alabilir veya özel sipariş vererek yaptırabilirsiniz. Şüphesiz oyaların fiyatları işçiliğine ve kalitesine göre değişmektedir. Siparişlerde % 30 peşinat alınması prensip gereğidir. Bu miktarla oyanın ham medde ihtiyacı karşılanır. Satın aldığınız oyayı beğenmediğiniz takdirde 7 gün çerisinde değiştirme hakkınız vardır. Oyayı perakende aldığınız gibi, ticari olarak toptan da alıp satabilirsiniz. Nasıl Sipariş Vereceksiniz İstediğiniz oyaların fotoğraf numaralarını ve fiyatlarını yazarak kaç tane alacağınıza da karar verdikten sonra, sipariş listeniz ile isim, adres ve telefonunuzu da bildiriyorsunuz. Fiyat Farklılıkları Komisyonun oya satışları ağırlıklı olarak Filoş iplikle yapılan oyalar içindir. Çapa iplikle yapılan oyaların fiyatları % 40 oranında yüksek, dantel oyaların ise % 40 oranında daha düşüktür. Alışverişleriniz kesinlikle çok güvenlidir. Çünkü bu hizmet; bir sivil toplum kuruluşu olan ve dünya çapında tanınan, Gönen Tanıtım Araştırma İletişim Bilim Proje ve Rehberlik Merkezi Derneği GönTAM'ın bünyesinde faaliyet gösteren Gönen Oya Çeyiz El Sanatları Üretim Eğitim Tanıtım ve Pazarlama Komisyonu Başkanlığı ve Keşif Pazarlama Tic. İşletmesi tarafından yürütülmektedir. Oya sitesi ve komisyonu yoluyla, komisyon üyesi hanımlar, oya pazarı esnafı ve ticari işletme sahibi üyelere ait ürünlerin pazarlaması yapılmaktadır. Komisyon gelirleri oya komisyonunun çalışmaları, proje uygulamaları, derneğin, oya sitesi ve televizyonunun zaruri giderleri ile Gönen oyasının yurt ve dünya çapında tanıtımında kullanılır. Ticari işletmesi, iş yeri olmayan ve kayıt dışı çalışan güvenli olmayan kişilerden ürün alınmamalıdır. Komisyonumuzun amacı ticaret değil, Gönen oyasının tanıtımı, el emeğinin korunması ve oya kullanımının Türkiye ve dünya genelinde özendirilmesi ve yaygınlaştırılmasının sağlanmasıdır. Komisyon doğrudan, üreticiden ürünü almakta ve pazarlamaktadır. Kar oranları açıkça belirtilmiştir. Ürünlerin üzerine alış fiyatları yazılmaktadır. Dolayısıyla komisyonumuzdan oya almak hem daha karlı, avantajlı ve de daha güvenlidir. Ürünler Kalitelimidir Tabiî ki ürünler kalitelidir, ancak emeğe ve işçiliğe göre fiyatlar değişmektedir. Özürlü ürün kesinlikle gönderilmez, yanlışlıkla gönderilse dahi hemen değiştirilir. Çok özel bir ürün istiyorsanız, alıp satmayacaksanız, paranıza kıyacaksınız. Çünkü oya, el emeği göz nurudur. Fiyatı yüksek bir oya daha fazla değere sahiptir. Örneğin amacınız illa bir çember almaksa, oyasız bir çemberi tanesi 2 TL den alabilirisiniz. Bu çember de sizin işinizi görebilir. Oyalı bir çember almak istiyorsanız en az 14 TL yi gözden çıkarmalısınız. Çember oyasının yapımı en az 1 ile 2 gün sürmektedir. İnsan emeği ve yevmiyesi hesaba katılmalı ve insan hakkının kutsallığı korunmalıdır. Sitede gördüğüm ürünün aynısını alabilir miyim? Gördüğünüz oyanın tıpa tıp aynısını bulabilme ve alabilme şansınız %60 dir. Ama aynısını özel sipariş yoluyla yaptırabilme şansınız % 100 dür. Özel siparişli oyanın fiyatında farklılık olabilir. Sitede gördüğünüz oyanın daha iyisi veya farklı modelleri de bulunabilir. Çünkü oya, fabrikasyon yapımı değil, el sanatları ve emek ürünü olduğundan her zaman aynı oyayı bulabilmek zor olabilir. Garantisi Varmı- Geri İade Olur mu? Hiçbir kişiye kesinlikle özürlü ürün gönderilmez. Müşteri bir hafta içerisinde özürlü ürünü veya yanlış siparişi iade ederek başka ürün ile değiştirebilir. Hiçbir şekilde para iade edilmez. Aynı ürün diğer ürünle kesinlikle takas yapılmaz. Sipariş verilirken iyi düşünülmelidir. Oyanın yapılışı Oyaların yapılış şekline göre ölçüleri, teknik ve fiziki bilgileri ile matematiksel hesaplamaları bilinmesi gereken en temel unsurlardan biridir. Bir masa örtüsüne sipariş edilen ölçü ebatlarına göre ne kadar motif, parça, bölme gideceğinin belirlenmesi ve ona göre yapımına başlanılması mutlaka bilinmesi ve hesaplanması gereken bir konudur. Fiyatlandırma yapılırken de ölçü, işçilik ve malzeme giderlerinin hesaplamaları gereklidir. İğne oyası, gereci genellikle iğne olan, iğnenin çekilmesi sonucu meydana gelen iplik düğümlerinin ya da ilmiklerin üst üste tutturulması işleminden ibarettir. İğne oyası için aranılan en önemli özelliğin; sık, simetrik görünüm ve muntazam bir dizaynda olması kabul edilmekle birlikte, desen seçiminde de şahsa özel zevkler ön plana çıkmaktadır. Çok eski bir geçmişi olan oyalar, hemen her bölgemizde yapılmakta ve bölgelere göre özel nitelikler taşıyabilmektedir. İğne oyaları benzedikleri cisimlere, eşyalara ve şekillere göre adlandırılır. Aynı örneğe, farklı bölgelerde değişik adların verildiği de görülmektedir. Mesela Çember oyasına doğu illerinde yemeni veya yazma da denilebilmektedir. İğne oyamız geleneksel kültürümüzde sözsüz konuşma aracı vazifesini de ifa etmektedir. 900’ün üzerinde çeşidi ile geleneksel motiflerle birlikte modaya uygun günlük süs ve dekorasyon materyallerinden de esinlenerek üretilen yeni motifler, şekiller ve modeller ile zenginleştirilerek geliştirilmeye ve yaşatılmaya devam etmektedir. Oya sanatçıları iğne ile oya yaparken, ümit, sevgi, acı, pişmanlık, öfke, düş kırıklığı, mutluluk, coşku gibi insan duygularını hatta toplumsal olayları ve ulusal kahramanlarla ilgili düşüncelerini de ilmek ilmek sanatlarına yansıtmaktadırlar. İğne oyası nerelere yapılır Oya yapımında ipliğin hammaddesi; pamuk, naylon, ipek olmakla birlikte, bunlardan üretilen filoş, ipek ve çapa iplikler kullanılır. Ancak son zamanlarda ipek iplik yerini floş ipliğe terk etmiş vaziyettedir. İğne oyası yapılışı İğne oyası; ilmeklerin yan yana gelmesiyle oluşan zürafaların tekrarlanmasından meydana gelir. Yapılış tekniği bakımından gözemeli (delikli) ve gözemesiz (sık iğne) olarak ikiye ayrılır. Oya yapımında kullanılan araçlar Oyalarda kullanılan başlıca araçlar; kumaş, iğne, iplik, makas, tığ, model örneği, fotoğraf, fotokopi, pul, boncuk, kâğıt, misine, ince tel, cetvel, ütü, boya, kola, şeker gibi malzemeler kullanılır. Oya yapımında kullanılan yardımcı malzemelerin özellikleri; kullanılacak malzemelerle yapılacak ürüne uygun olarak seçilmelidir. İğne oyası yapılırken dikkat edilecek hususlar 1.İpliğin pürüzsüz ve bükümlü olması 2.İlmik büyüklüklerinin aynı olması 3.İlmik düğümlerinin sıkı olması 4.İğne oyasının sağa ve sola gidip dönerek yapılması 5.Naylon iplikle yapılan oyaların sıcak ütü ile ütülenmemesi 6.Oya üzerinde fazla ipleri keserken çok dipten kesilmemesi. 7.Bir örneğe göre yapılıyorsa, örneğin iyi takip edilmesi ve hesaplamanın doğru yapılması. 8.Hangi oya yapılacaksa, oya örneğinin hafızada canlandırılması, bilinmesi ve bilerek yapılması. 9.Moralin düzgün olması ve konuya konsantre olunması. Oya ve oya deseni örnekleri için faydalanılan kaynaklar. Oya ilk olarak pencerelere asılan perdelik kumaşların desenlerinden esinlenerek denenmeye başlanmış. Tabiattan, manzaralardan, geometrik şekiller, yapılmış örnekler ve resimlerden faydalanılabilinir. Çember, başörtü, mendil, çeyizlik kumaşlar, ev dekorasyonunu, giyim süslemeleri, oda takımları, pano, masa örtüleri, vitrin takımları, abajur, yastıklar, perde, yatak örtüleri, sofra takımları, yatak takımları, havlular, giyim aksesuarları, giyim süslemelerinde, çanta, şapka, buluz, fular. Kullanılan iplikler Yün iplikler, dantel iplikler, orlon, kukalar, ibrişim, kordone, sentetik iplikler ve sicim. Oyalarda kullanılan iplik çeşitleri Pamuklu iplikler; merserize, koton, keten iplikler; dantel iplikleri, sicim, yün iplikler; tiftik, tavşan yünü, ipek iplikler; ibrişim, ipek, sentetik iplikler; naylon(bobin), orlon. Oyalarda Kullanılan İpliklerin Özellikleri Pamuklu İplikler Merserize: Çeşitli kalınlıkta, az bükümlü, parlak çeşitli renkleri bulunmaktadır. Tığ oyasında daha çok kullanılmaktadır. Buluz, çanta, şal vb ürünler yapılmaktadır. Koton: İki kat ipliğin bükülmesinden, çeşitli kalınlıkta ve renkte bulunur. Keten İplikler Dantel iplikleri: Normal bükümlü sağlam, ince parlak görünüşlüdür. Beyaz ve çeşitli renkleri bulunmaktadır. İplik kalınlığı numaralara göre değişmektedir. Örtüler, sofra takımları, kenar süslemelerinde, perde vb. kullanılır. Sicim: Bükümlü, sağlam bej renkte ipliktir. Oya tekniğinde ince olanları tercih edilir. Tığ oyası yapımında kullanılır. Genellikle çanta, abajur, şapka vb yapımda kullanılır. Yün İplikler Koyun, tiftik, tavşan yünlerinden yapılan iplikler, tığ ve firkete oyasında kullanılır. Şapka, buluz, ceket gibi ürünler yapılır. İpek İplikler İbrişim: İki kat ipliğin bükülmesinden olur. İnce ve çok bükümlüdür, parlak ve sağlamdır. İğne oyası yapımında kullanılır. Başörtü kenarları, mendil, vitrin takımı, masa örtüsü vb. ürünler yapılır. İpek: Parlak, yumuşak ve çile halinde bulunur. Çeşitli renkleri vardır. İğne oyası yapımında kullanılır. Başörtü kenarları, giyim süslemelerinde, yemenilerde kullanılır. Sentetik İplikler Naylon iplikler: İnce, parlak, çok sağlam ve çok bükümlü ipliklerdir. Çeşitli renkte ve kalınlıkta bulunurlar. Oya tekniklerinin hepsinde kullanılır. Yazma, masa örtüleri, salon takımları, çeşitli kenar oyaları yapılır. Orlon: Normal bükümlü, parlak ve çileler halinde bulunur. Tığ, firkete oyalarında kullanılır. Şal, buluz, masa örtüsü, yatak örtüsü vb. ürünler yapılır. Oyalarda kullanılan kumaşlar Oyalar, ürün olarak yapılabildiği gibi kumaş kenarlarına da yapılarak uygulanabilir. Ürünün kenarına doğrudan yapıldığı gibi, köşe ya da katlanmış kenarlara tutturma ile de oya tekniği uygulanır. Oya yapımında, özellikle ince dokunuşlu kumaşlar tercih edilir. Oya Yapımının Pratik Olarak Anlatımı İğne oyası yapmak için öncelikle ön hazırlık yapmalıyız. 1.Yapacağımız oyanın adı, modeli ve örneğini belirlemeliyiz. Yani ne yapacağımıza karar vereceğiz. 2.Yapacağımız oya için gerekli olan teknik malzemeler, araç ve gereçler nelerdir onu belirlemeliyiz ve hazırlamalıyız. 3.Oya yapımına başlarız. Şimdi tepsi örtüsü yapımını gerçekleştirelim. Filoş ipliği, iğne ve tığ’ı hazırladık. Önce tepsi örtüsüne başlamak için göbek çekeceğiz. Göbek tepsi örtüsünün beyni, ana fikri ve temelidir. Elimize ipi alıp, sol elimizin işaret parmağına ipi dolarız. Yine sol elimizin orta parmağına da ipin bir ucunu dolarız. Başparmağımız ile de ipi sıkıştırırız. İpi doladığımız işaret parmağını yukarı kaldırıp dikerek aradaki ipin iyice gerilmesini sağlarız. Tığı da sol elimize alırız. Tığı orta parmağımıza doladığımız ipin altından sokup gergin ipi tığın başına dolayıp geri çekeriz. Tekrar aynı ipi tığa dolayıp içinden çekeriz. İstenilen büyüklüğe kadar uzatıp, sol elimizin başparmak tırnağı ile tığın üstüne bastırıp ilmeğin durmasını sağlarız. Aynı işlemi 30 defa, 30 ilmek olana kadar tekrarlarız. Otuz ilmek olduktan sonra İlmeklerin içinden tığı itina ile çekip çıkarırız. Göbeğin ortasındaki ipi, tığın arkasına dolayıp sıkıştıracağız. Sıkıştırdıktan sonra küçük bir ip fazlalığı kalacaktır, bu fazlalığı tığ ile koparıp atacağız. Son çektiğimiz ilmeğin içinden, istediğimiz miktarda ipi uzatarak tığ ile içinden çekip o ilmeği sıkıştıracağız. Böylece göbek çekimi tamamlanmış olacaktır. Göbek çekimi tamamlandıktan sonra, tığımızın işi bitmiş olacaktır. İğnemizi elimize alacağız. Uzun ipi iğnemizin ucuna geçireceğiz. İlk ilmeğin birine iğnemizi geçiriyoruz. Göbekte ekli olan ipi iğnenin üstüne, iğnenin arkasında kalan ipi de iğnenin altından üstüne, sağdan sola doğru dolayacağız. Doladıktan sonra iğneyi ilmeğin içerisinden çıkaracağız ve düğümü sıkıştıracağız. Bu işlem ilmekler bitene kadar aynı boyutta devam edecektir. İlmekler bittikten sonra, ikinci, üçüncü, dördüncü sıralara devam edilir. Bu işlemle birlikte çift tükürük, tek tükürük, enginar gibi çeşitli modelleri ilave yapabiliriz. İstediğimiz büyüklüğe getirdikten sonra oyamız bitmiş olur. Diğer bir oya yapım örneği: Mesela çember oyası yapalım. Çember oyasını üzerine uygulayacağımız kumaşımızı elimize alıyoruz. İpi iğneye geçiriyoruz. Sol elimizin işaret parmağı ile başparmağı arasında çemberimizin kenarını kendimize doğru büküyoruz ve tamamen ters yüzüne doğru, ince bir şekilde kıvırıyoruz. Oya uygulayacağımız yeri işaret parmağımızın üzerine uzatıp kıvırarak orta parmağımızdan da yardım alarak sıkıştırıyoruz. İğneyi büktüğümüz yerin altından saplayarak çekiyoruz, iğnenin üzerine ipliği geçirip ilk ilmeğimizi kumaş üzerine atıyoruz. Çember kanarında oluşturduğumuz zürafanın üzerinde oya yapım işlemini devam ettireceğiz. İğne oyası, ipliği iğne üzerine bir veya iki defa dolayarak yapılan bir işlemdir. Türklerin yaptığı iğne oyasında iplik iğne üzerine 2 defa dolanır ve genellikle kenar motifleri, suları yapılır. Oya yapımında sağdan sola doğru devam edilir. Arap oyalarında iplik iğneye bir defa dolanır. İğne oyası ilmiği yapmak için (zürafa); kenar kıvırması yapılan kumaşın kenarını işaret parmağına paralel olarak başparmağınla tut ve işaret parmağınla sıkıştır. Sağ taraftan ipliği kenara sıkıştır. İpliği pekiştirdiğin yerden Zürafa iğne oyasının esasını teşkil eder. Zürafalar tekrarlanarak iğne oyasından su ve motifler yapılır. İğne oyasında; küçük iğnelerle düğümlenmek suretiyle yapılan oyaların, düğümler sıkıştırıldıkça örgü gözleri de küçülmektedir. İğne üzerine iplikle ilmik atarak ve iğneyle ipliği bu ilmik içinden çekerek yapılan iğne oyalarının, kare ve üçgen olmak üzere iki ilmek çeşidi bulunmaktadır. Tekli sarma veya çiftli sarma biçiminde yapılabilen iğne oyalarının, tekli sarmasında, önce kumaşa batırılan iğnenin üstüne ipliğin sağdan sola doğru çevrilmesiyle bir halka oluşturulur. İlmekler belli aralarla tekrar edilerek zürafa adı verilen birinci sıra tamamlanır. Dönüş sırasında aynı ilmek soldan sağa doğru yönlendirilen halka içinden geçirilerek yapılmaktadır. İkinci sıra ise ya birinci sıradaki ilmeklerin birleşme noktalarına ya da ilmeğin ortasına iğneyi batırarak aynı işlemler sürdürülerek kök, kaya ve ana oya gibi bordürü oluşturacak motifler meydana getirilerek yapılmaktadır. İplik Temizleme Oyalarda iplik temizleme, ürün yapılırken uygulanmalıdır. Ürün bittikten sonra kalan iplikler tığ ve iğne yardımı ile tutturulup makasla kesilmelidir. Leke Çeşitleri Oyalar yapılırken dikkatli ve temiz çalışılmalıdır. Yapılan üründe lekeler olmuşsa üründe kullanılan iplik çeşidine göre temizleme yöntemi kullanılmalıdır. Kalite kontrol yapma Kalite kontrol, ürün yapım aşamasında da uygulanmalıdır. Ürün tamamlandıktan sonra kalite kontrol yapılarak kullanıma hazır hale getirilmiş olur. Kalite kontrol yapılırken şu hususlara dikkat edilir: Oya örme eksikliğine, iplikleri çekince sökülmeye, ürünün ölçülerine uygunluğuna, alt ve üst motiflerin dik durmasını sağlamak için at kılı, anten teli, son zamanlarda misina kullanıldığı gibi, ayrıca yumurta akı, şeker veya jelâtin ile de kolalanmaktadır. İğne oyalarında tabii ipek iplik, pamuklu iplik kullanıldığı gibi pul, boncuk vb. süsleyici gereçlerle yapılan örneklerden oluşan çeşitleri de görülmektedir. İğne oyalarında motifleri oluşturulurken renkler açık-koyu, koyu-açık olarak kullanılmaktadır. Bunun nedeni ise iki veya üç boyutlu olan oyalarda motiflerin vurgulanması ve monotonluğun kaldırılması içindir. Bu kitabımızın konusu iğne oyası olduğu için, ağırlıklı olarak iğne oyasının bütün yönlerini ele almaya çalıştık. Oyanın her çeşidine girmek gibi bir düşüncemiz olmadı. Yörelerden yöreye oyada çeşitlilikler olmaktadır. Günümüzde, revaçta olan oya şüphesiz iğne oyasıdır. Ancak biz burada kısaca mekik oyasından da bahsetmek istedik. Mekik Oyası Mekik oyası, Anadoluda ve diğer ülkelerde yapılan bir çeşit oyadır. Yapılması zor gibi görünse de el alışkanlığı ile kolayca yapılır. Mekik oyası, birbirini takip eden zincirlerden oluşur. Oya zincirlerinden gelen iplik, ucundaki mekik ile zincirlerin içinden geçer. Mekik oyaları, desene göre yapılır. Düz renkte Mekik oyası; İplik ve mekik adı verilen bir araçla yapılan düğüm ve piko tekniğiyle oluşan oya tekniğidir. Mekik oyasının uygulandığı yerler Giyim süslemelerinde, yemenilerde, çeşitli örtülerde, yastık, perde, mendil, şapka. Mekik oyasında kullanılan iplikler Mekik oyası yaparken uygulanacak yere göre iplik kullanılır. Dantel iplikler: Bükümlü, parlak, çeşitli renkte iplik olup, çeşitli örtüler, yastıklar, abajur, giyim süslemelerinde kullanılır. İbrişim: İnce, az bükümlü, parlak ve çeşitli renkleri olan ipliktir. Vitrin takımları, başörtüler, yemeni kenarları, giyim süslemelerinde kullanılır. Orlon: Kalın, bükümlü, parlak ve sağlam bir ipliktir. Yatak örtüleri, şal, masa örtüleri vb. ürünler yapılır. Mekik oyasında kullanılan araçlar Fildişi, plastik ve kemikten yapılmıştır. Uzunluğu 7cm eni Mekik oyası yapılırken dikkat edilecek noktalar Mekiğe ipliğin fazla sarılmaması. Düğümleri fazla sıkmamak. Düğümlerin sol elin baş ve işaret parmağı ile tutulması. İplik yapılan düğümlerin arasından rahatça geçebilmeli. Kadir Demircan Kimdir 1964 Balıkesir’in Gönen İlçesinde doğdu. Yazarlık hayatına 16 yaşında başladı. İlk kitabı 1994 de Ankara’da yayınlandı. Temel fotoğrafçılık ve genel olarak basın - yayın - iletişim - bilim - halkla ilişkiler ve organizasyon alanlarında aktif çalışmaları ile dini - milli - tarihi - sosyal - kültürel içerikli konularda; araştırma - inceleme - derleme çalışmaları ve basılmış eserleriyle birlikte çeşitli süreli yayın organlarında 2000 ‘ün üzerinde yayınlanmış çeşitli yazıları mevcuttur. 2007-2009 yılları içinde toplam 14 tane internet televizyonunu ve video sitesi ile 250 tane internet sitesini kuran ve yöneten Demircan, bu televizyonlar ve video siteleri için 3 yılda 2500 civarında film yapıp yayınlayarak internet televizyonculuğu ve TV program yapımcılığında Türkiye ve dünya rekorlarını kırdı. 2009 yılından itibaren Keşif isimli ulusal televizyon program yapımcılığına başladı ve yaptığı programlar uydudan yayın yapan Kaçkar TV, Yıldız TV, Yaban TV ve TV 58 de yayınlandı, Türkiye ve 66 tane ülkeden de izlendi. Demircan 2001 yılından beri Balıkesir’in şirin ilçesi Gönen’de yaşamaktadır. 2009 yılı Haziran ayında 44 yaşında memuriyetten emekli olduktan sonra Türkiye ve Balkanlar üzerinde Gezi, Belgesel, Haber, Hobi Macera Bilim Araştırma Programı olan Keşif programının yapımlarını devam ettirmektedir. Demircan’ın Diğer Kitapları 1-Sıkıntı ve Stres Hallerine Çözüm Yolları. 2- Önemli Mevzular ve İlgili Ayetler. 3-Kamera Film Yapım Yönetim 4-Gönen Rehberi. 5-İmam Hatip Rehberi. 6-Seçme Mevzular Ve Kuran’dan Ayetler. 7- Mevzular ve Kurandan Ayetler. 8- Video Kamera Fotoğrafçılık ve Televizyon Programcılığı 9-Araştırma Yazıları 10-Sırat Cep Rehberi 11-Dini ve Milli Açıdan Sinema ve Televizyon Yapımcılığı. 12-Hastalıklar ve Musibetlerin Veriliş Sebepleri 13-Müminlerin Temel Özellikleri. 14-Boşuna Söylenmemiş Sözler. 15-Köy Hayatı 16-Şifa Diyarı Gönen İlçesi - Gönen’li Olmak. 17-Gönen İğne Oyası 18-Köylerimizi Tanıyalım 19-Tarım Vitrini - Üretici Rehberin 20- Keşif - Keşifler, İcatlar, Mucitler 21-Gönen İş Ticaret ve Telefon Rehberi 22-Gönen’de Tarihi ve Kültürel Mekânlarımız 23-Gönen Fotoğraf Ansiklopedisi 24-Gönenden Yükselenler. 25-Okunması gerekli Yazılar 26-Ölüm Güzel Şey. 27-Fotoğraflarla Sohbet. 28-Tefekkürnameler. 29-Kötülere Mektuplar 30-Her Halimize Şükür. 31-İyi İnsan Nasıl Olmalı 32- Sıradışı İnsan Olmak Demircan’ın İnternet Televizyonları 1-Keşif TV, 2-Tarım TV, 3-Türkiye İş TV, 4-GönTAM TV 5-Köy TV, 6-İslam TV, 7-Kırsal TV, 8-Komedi TV 9-Gönen TV, 10-Gönen Haber TV, 11-Marmara İş TV 12-Oya TV, 13-Alaşar TV, 14-Radyo GönTAM,15-Belgesel TV
Gönen Oya Pazarı Gönen Oya Çeyiz El Sanatları Üretim Eğitim Tanıtım ve Pazarlama Komisyonu Güvenli Garantili Kaliteli ve Hesaplı Oya Almak İçin Bilgi ve Rehberlik Hizmeti Toptan ve Perakende Siparişleriniz İçin Arayın Tlf:05366062730- 05303302293 -0266.7626793 - 0266.7726603 gonen-igneoyasi@hotmail.com Akçaali Mah. 20 Sk. Karatan iş Mrk. No:3 Gönen Balıkesir Türkiye Keşif TV Gezi Belgesel Haber Bilim Araştırma Hobi ve Macera Programı Keşif’i Mutlaka izlemelisiniz… Uydu yayını, İnternet Televizyon yayını, Video sitesi yayını www.livestream.com/kesiftv www.dailymotion.com/kesiftv www.kesif-tv.tr.gg Keşif; Araştırmacı Yazar Kadir Demircan’ın Türkiye ve Balkanlar üzerinde hazırlayıp sunduğu bir televizyon programıdır. Keşif Programı Alt Dosyaları Komedi - Heyecan Sesli Düşünce İş ve Ekonomi Dünyası Turizm - Gezi Tarım Vitrini Çözüm - Çare Tarih - Kültür - Sanat Projeler İnceleme İcatlar- Mucitler Bilim – Teknoloji Aktüalite Çevre Doğa - Sağlık - Spor Yer Altı Kaynaklarımız Köylerimiz Eğitim - Öğretim El Sanatları Yerel Yönetim Şehircilik Meslekler- Sanatlar Hobi - Macera Politika Kırsal Dünya Sivil Toplum Cemiyetler Şifalı Bitkiler Engelli Dünyası kadirdemircankesiftv@hotmail.com
| ||||||||||||||||||||
